χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Πρωτοπαπαδάκης [109] ενώ ο σχεδιασμός τους επηρεάστηκε από τις απόψεις των γιατρών
Β. Πατρίκιου και Μ. Σακορράφου, καθηγητή της Παθολογίας στο Πανεπιστήμιο
Αθηνών [110] .
Αρχικός στόχος ήταν το νοσοκομείο να διαθέτει 200 κλίνες [111] . Η οικοδόμηση
του έγινε σταδιακά (1905-15) (εικ.19). Η κάτοψή του διαμορφώθηκε με ανεξάρτητα
περίπτερα τοποθετημένα σε ελεύθερη διάταξη. Δεν είναι γνωστό εάν υπήρχε εξ
αρχής ένα ολοκληρωμένο σχέδιο γενικής σύνθεσης ή εάν η κάτοψη αυτή προέκυψε
οργανικά, αναλόγως των εκάστοτε αναγκών. Η ελεύθερη διάταξη περιπτέρων δεν
εφαρμόζεται ευρέως στην Ευρώπη, τουλάχιστον πριν από τον μεσοπόλεμο.
Επιπλέον, ο σχεδιασμός κάθε κτιρίου είναι διαφορετικός και η μελέτη όλων δεν
ανήκει στον ίδιο αρχιτέκτονα. Το πρώτο περίπτερο νοσηλείας («Σωτηρία»-1905) καθώς
και τα κτίρια βοηθητικών χρήσεων μελετήθηκαν και επιβλέφθηκαν δωρεάν από
τους μηχανικούς Ιωάννη και Μιλτιάδη Αξελό [112] καθώς και τον Αριστείδη Μπαλάνο
[113] . Τα τέσσερα επόμενα περίπτερα, το «Κυριαζίδειο» (1907), το «Αμπέτειο» (1909),
το «Μελά» (1910) και «Τριανταφυλλάκι» (1912) σχεδιάστηκαν και επιβλέφθηκαν επίσης
δωρεάν, από τον Αριστείδη Μπαλάνο [114] . Ο ίδιος είναι πιθανόν ο αρχιτέκτονας και
του Ι. Ναού, δεδομένου ότι ανεγέρθηκε την ίδια περίοδο. Τέλος, δεν γνωρίζουμε τον
αρχιτέκτονα των τριών τελευταίων περιπτέρων αυτής της περιόδου («Στρατιωτικό»,
«Σπηλιοπούλειο», «Οικονόμειο») [115] .
Το 1903 ξεκίνησε η ανέγερση του νέου Δημοτικού Νοσοκομείου «Ελπίς» στην
περιοχή των Αμπελοκήπων (εικ. 20). Αρχιτέκτων του νοσοκομείου είναι ο Ι. Κολλινιάτης,
Διευθυντής της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου εκείνη την εποχή. Αναφέρεται
ότι ο Ι. Κολλινιάτης «εφήρμοσεν…την τελευταίαν λέξιν της μηχανικής και υγιειονολογικής
επιστήμης», μελέτησε το έργο «επί διετίαν» και η πρότασή του κρίθηκε από
το Ιατροσυνέδριο και το Τμήμα Δημοσίων Έργων «αρίστη και αρτία» [116] .
Η κάτοψη ακολουθεί την αρχή των ανεξάρτητων περιπτέρων τα οποία στο νότιο
τμήμα του οικοπέδου οργανώνονται σε ορθοκανονική διάταξη γύρω από μια
ανοιχτή αυλή ενώ στο βόρειο, σε απλή παράθεση. Η σύνδεση των κτιρίων γίνεται με
υπόγειους και υπέργειους διαδρόμους. Διακρίνουμε κυρίως δύο τύπους περιπτέρων
[109] Βλ. ΦΕΚ 25/08.06.1902, τ. Β΄. Επίσης, Βλ. Κατής Κ., (1984), σελ. 39. Πρόκειται για τον Πέτρο Ε.
Πρωτοπαπαδάκη (1860-1922) ο οποίος γεννήθηκε στην Απείρανθο της Νάξου και σπούδασε στη
Γαλλία (École Polytechnique, École Nationale des Mines, École Nationale des Ponts et Chaussées).
Το 1887 διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή Ευελπίδων, το 1888 στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και το
1889 στο Σχολείον των Βιομηχάνων Τεχνών. Μελέτησε και επέβλεψε σημαντικότατα τεχνικά έργα σε
όλη την Ελλάδα. Κατά το 1899-1900 και 1914-15 διετέλεσε Δ/ντής Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου
Αθηναίων. Ο νεότερος αδελφός του Δημοσθένης Ε. Πρωτοπαπαδάκης (1873-1956) σπούδασε πολιτικός
μηχανικός στη Σχολή Γεφυροδοποιών στο Παρίσι (1897). Το 1908 διορίστηκε καθηγητής στο
Σχολείον των Βιομηχάνων Τεχνών. Το 1921 διετέλεσε Δ/ντής των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου
Αθηναίων και κατά το 1933-35 Πρύτανης του Πολυτεχνείου, Βλ. Μ.Ε.Ε., τόμος Κ΄(20 ος ), (1932), σελ. 835.
[110] Βλ. Ρασιδάκης Α., Βλαστός Φ., (2003), σελ. 163.
[111] Βλ. Θεραπευτήριον η «Σωτηρία» Έκθεσις των πεπραγμένων των ετών 1912-1913, (1914), σελ. 4.
[112] Ο αρχιτέκτονας Ιωάννης Μ. Αξελός (1874-1944) ήταν απόφοιτος της Ecole Royale des Beaux
Arts Bruxelles (1897). Εκπόνησε ιδιωτικές μελέτες στην Αθήνα και την Αλεξάνδρεια (1897–1918) ενώ
κατά το 1919-1921 διετέλεσε τμηματάρχης και το 1931-33 αρχιτέκτων Δημοσίων Έργων Υπουργ.
Συγκοινωνίας, Βλ. Τεχνική Επετηρίς της Ελλάδος, τόμος Β΄, (1934), σελ. 21. Ο Μιλτιάδης Μ. Αξελός
(1872-1947) σπούδασε Πολ. Μηχανικός στο Πολυτεχνείο των Βρυξελλών, Βλ. Κυδωνιάτης Σ., (1985),
σελ. 362.
[113] Βλ. Θεραπευτήριον η «Σωτηρία»…Έκθεσις των πεπραγμένων...1905-31 ης Δεκεμβρίου 1906, (χ.χ.),
σελ. 6.
[114] Βλ. Θεραπευτήριον η «Σωτηρία» Έκθεσις των πεπραγμένων του έτους 1909, (1910), σελ. 4.
[115] Στην Έκθεση πεπραγμένων των ετών 1916-1918 ανάμεσα στους ευεργέτες του ιδρύματος
αναφέρονται οι Ι. Αξελός, Μ. Αξελός, Αρ. Μπαλάνος, Τσαγκρής, Τ. Χέλμης κ.ά., Βλ. Θεραπευτήριον η
«Σωτηρία» Έκθεσις των πεπραγμένων των ετών 1916-1918, (1919), σελ. 15.
[116] Βλ. Παρασκευόπουλος Γ.Π., (1907/2001), σελ. 511, 523.
Ε Ν Ο Τ Η Τ Α Ι Ι : Τ Ε Χ Ν Ι Κ Α Ε Ρ Γ Α , Ε Ν Ε Ρ Γ Ε Ι Α , Δ Ι Κ Τ Υ Α & Υ Π Ο Δ Ο Μ Ε Σ
365