χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Οι πρώτες μελέτες αναδιαρρύθμισης
Η αναγκαιότητα της επέκτασης και της αναδιαρρύθμισης του λιμανιού άρχισε να συζητείται
καθώς ο ρόλος του αναβαθμιζόταν και τα μεγέθη αύξαναν. Η συζήτηση αυτή,
όπως και η εκτέλεση των έργων, διήρκεσε σχεδόν μισόν αιώνα. Από το 1886 μέχρι
το 1932, είναι γνωστές δεκαπέντε γενικές μελέτες, οι οποίες αφορούσαν την αναμόρφωση
και επέκτασή του, πέραν των ειδικών τεχνικών μελετών για τα επιμέρους
έργα [3] . Στη σύνταξή τους συμμετείχαν γνωστοί και άγνωστοι μηχανικοί, μεταξύ των
οποίων ο Ι. Λαζαρίμος και ο Δ. Σκαλιστήρης (1886), ο Η. Αγγελόπουλος και ο Γάλλος
Ε. Quellenec (1890-1891 και 1924), οι Δ. Καλλιμασιώτης και Ν. Βλάγκαλης (1913), οι
Αγγ. Γκίνης και Αλ. Ζαχαρίου (1920), ο Ιταλός Ε. Coen Gagli (1932).
To 1882 ανατέθηκε στη Γαλλική Αποστολή Δημοσίων Έργων, από την κυβέρνηση
Χ. Τρικούπη, η εκπόνηση του πρώτου μεγάλου σχεδίου οργάνωσης του λιμανιού. Η
μελέτη αυτή συντάχθηκε από τον αρχιμηχανικό της αποστολής Edouard Quellennec.
Προέβλεπε τη διάνοιξη διώρυγας γύρω από την πόλη και μεγάλες αποθήκες από τις
δύο πλευρές. Η τοξωτή διώρυγα θα άρχιζε από τον σημερινό σταθμό του Προαστιακού
και θα έφθανε στο σημερινό ΣΕΦ. Η κατασκευή της θα άλλαζε τη μορφή και τη
ζωή του Πειραιά. Δεν διανοίχθηκε λόγω κόστους. Έχει σημασία να ειπωθεί ότι έργο
που εντέλει υλοποιήθηκε τα επόμενα χρόνια, ήταν τεχνικά εξ ίσου μεγάλο όπως η
ανεφάρμοστη πρόταση Quellenec.
Από τον Ιανουάριο του 1885 άρχισαν διαπραγματεύσεις για εκτέλεση έργων με
ευρωπαϊκή εταιρεία η οποία είχε ήδη στο ενεργητικό της τις δεξαμενές της Τουλών
και του Χερβούργου, τους εκβραχισμούς του λιμανιού της Βρέστης, τη διαρρύθμιση
των πλωτών τμημάτων του Δούναβη στη Βιέννη, τις αποβάθρες της Αμβέρσας και τη
δεξαμενή της Σαϊγκόν [4] . Μεταξύ των απαραίτητων έργων ζητείτο και η κατασκευή
μόνιμης ναυπηγοεπισκευαστικής δεξαμενής. Ο Πειραιάς επιχειρούσε να ανταγωνιστεί
τα μεγάλα λιμάνια του κόσμου, εκσυγχρονίζοντας τις εγκαταστάσεις του.
Οι διαπραγματεύσεις δεν προχώρησαν. Την ίδια περίοδο όμως, από άλλες πλευρές,
δύο παράλληλοι σχεδιασμοί, βασισμένες σε συλλήψεις Ελλήνων μηχανικών αλλά και σε
τμήματα των παλαιότερων προτάσεων βρήκαν έδαφος εφαρμογής. Το 1886, ο αρχιμηχανικός
του Δήμου Πειραιά Ιωάννης Λαζαρίμος σχεδίασε την εκβάθυνση (και όχι την
[3] 1886 Ι. Λαζαρίμος, μηχανικός του Δήμου Πειραιά και Δ. Σκαλιστήρης.
1890-1891 E. Quellenec, Γάλλος λιμενολόγος αρχιμηχανικός της Γαλλικής Αποστολής
1907 Άγγελος Γκίνης, επιθεωρητής Δημοσίων Έργων και πρόεδρος της Εφορευτικής του Λιμένος
Επιτροπής (συμπλήρωση και βελτίωση της λιμενικής υποδομής)
1908 Angelo Guarleri, ιταλός μηχανικός
1912 E. Kummer (Ηετιώνεια και Τελωνείο)
1913 Ν. Βλάγκαλης, Γ. Παπαδόπουλος και Ραμπάν
1913 Δ. Καλλιμασιώτης
1914 Θ. Ματαράγκας μηχανικός του λιμένος Πειραιώς και Guy Lidell
1919 Επιτροπή μηχανικών της Τράπεζας Αθηνών (δύο μελέτες)
1920 P. Mac Alpine & Sons, John Jackson Ltd, C.J. Wils & Sons Ltd, Άγγ. Γκίνης καθηγητής ΕΜΠ, Αλ.
Ζαχαρίου
1923 Προγραμματικό σχέδιο Επιτροπής Λιμένος Πειραιώς
1924 E. Quellennec
1927 Γ. Ησαϊας, βιομήχανος, βουλευτής, τ. υπουργός
1929 Προγραμματικό Σχέδιο Επιτροπείας Λιμένος Πειραιώς, Watier διευθυντής θαλασσίων λιμένων
υπουργείου Δημοσίων Έργων Γαλλίας, Γ. Σακαλής βουλευτής
1932 E. Coen Gagli ιταλός μηχανικός
Βλ. Edouard Quellennec, «Μελέτη περί διευθετήσεως και επεκτάσεως του λιμένος Πειραιώς», Έργα,
38 / 30 Δεκεμβρίου 1926, σελ. 315 και Βάσιας Τσοκόπουλος, Μεγάλα τεχνικά έργα στην Ελλάδα, τέλη
19ου-αρχές 20ού αιώνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1999, σελ. 136, και Σταματίνα Μαλικούτη, Πειραιάς
1834-1912, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα 2004, σελ. 138.
[4] Μαρία Συναρέλλη, Δρόμοι και λιμάνια στην Ελλάδα, 1830-1880, Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα
Ε.Τ.Β.Α., Αθήνα 1989, σελ. 181.
316 Ν Ι Κ Ο Σ Μ Π Ε Λ Α Β Ι Λ Α Σ