χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

οι προτάσεις του Θεόδωρου Ηπίτη για τα κτίρια του Δημαρχείου και της Δημοτικής
Αγοράς απορρίπτονται από την κεντρική διοίκηση ως ελλιπείς, για το πρώτο ειδικά
σημειώνεται ότι «δεν έχει τον χαρακτήρα δημοσίου κτιρίου».
Από την άλλη, εφαρμόζουν εσκεμμένα ορισμένα αθηναϊκά παραδείγματα, ικανοποιώντας
τις τάσεις της τοπικής κοινωνίας για την μίμηση ή και την υπέρβαση των
προτύπων της πρωτεύουσας –πρακτική γενικευμένη στα ιδιωτικά κτίρια–, ενισχύοντας
ταυτόχρονα την εσωστρέφεια των Πειραιωτών. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι
η κλίμακα της πλατείας Τερψιθέας κατασκευάζεται όμοια προς αυτήν της πλατείας
Συντάγματος στην Αθήνα, η είσοδος στο ναό της Αγίας Τριάδας σχεδιάζεται όπως η
αντίστοιχη της Αγίας Ειρήνης στην οδό Αιόλου, για το Δημοτικό Θέατρο η δημοτική
αρχή ζητά την άποψη του περιώνυμου αρχιτέκτονα Ziller, ενώ τα σχέδια και τη διακόσμηση
της κρήνης της κεντρικής πλατείας στην περιοχή του λιμανιού εκπονεί ο
γνωστός αρχιτέκτονας Δημ. Ζέζος.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να υποστηρίξουμε, ότι οι Δημοτικοί Μηχανικοί συμβάλλουν
καθοριστικά στη διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας της πόλης,
όπως αυτή στοιχειοθετείται κυρίως από τα οικοδομήματα της επίσημης αρχιτεκτονικής,
τους δημόσιους ελεύθερους χώρους και τα στοιχεία του αστικού εξοπλισμού
–πολλά από τα έργα αυτά, σήμερα υφιστάμενα, αποτελούν τις συνιστώσες της ιστορικότητας
του αστικού πυρήνα του Πειραιά. Παράλληλα, ανεξάρτητα από το πρόσημο
των συνθετικών δεξιοτήτων τους, η σημασία του έργου τους είναι υπολογίσιμη για
την προσέγγιση της ιστορίας των κατασκευών: τα σχέδια, οι προϋπολογισμοί, οι τεχνικές
εκθέσεις και τα εργολαβικά συμφωνητικά συνιστούν πολύτιμα τεκμήρια για
τα υλικά και τον τόπο προέλευσής τους, τους τρόπους κατασκευής και γενικότερα
την οικοδομική στον 19ο αιώνα.
Βιβλιογραφία
Δημακόπουλος Ι. (1983), «Ο Ιω. Λαζαρίμος και το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά», Πρακτικά
Πανελληνίου Συνεδρίου Νεοκλασσική Πόλη και Αρχιτεκτονική, Θεσσαλονίκη, σελ.
110-123.
Haugsted I. (1996), Dream and Reality – Danish Antiquaries, Architects and Artists in Greece,
London: χ.ε.
Καρδαμίτση – Αδάμη Μ. (1986), Ο Δημ. Καλλίας και το σχολικό κτίριο, ΕΜΠ, Τμήμα Αρχιτεκτόνων,
Σπουδαστήριο Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων, Δημοσιεύσεις Επιστημονικών
Εργασιών: Αθήνα.
Καυκούλα Κ. – Παπαμίχος Ν. – Χαστάογλου Β. (1990), «Σχέδια Πόλεων στην Ελλάδα του
19 ου αιώνα», Επιστημονική Επετηρίδα Τμήματος Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ,
Θεσσαλονίκη, Παράρτημα αρ. 15 του ΙΒ τόμου.
Λεοντίδου Λ. (1989), Πόλεις της σιωπής, Αθήνα: Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ.
Μαλικούτη Στ. (2005), «Οι επιπτώσεις των έργων υποδομής στον αστικό πυρήνα του νεώτερου
Πειραιά», Η ελληνική πόλη σε ιστορική προοπτική, επιμ. Λ. Δρακάκη, Αθήνα:
Διόνικος, 243-247.
–(2004), Πειραιάς 1834-1912, Αθήνα: Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.
–(2000), «Η εξέλιξη του αστικού Πειραιά 1834-1922», Πειραιάς–Κέντρο Ναυτιλίας και Πολιτισμού,
Αθήνα: Έφεσος, 125-235.
–(2000α), «Τα υδραυλικά έργα στον Πειραιά τον 19 ο αιώνα», Επιστημονική Επετηρίδα Εφαρμοσμένης
Έρευνας του ΤΕΙ Πειραιά, τεύχος V, Νο 1, 2000, σελ. 170-182.
–(1999), Λειτουργική συγκρότηση και αρχιτεκτονική εξέλιξη του ιστορικού κέντρου του Πειραιά
1835-1912, διδακτορική διατριβή, Τομέας Ι, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, ΕΜΠ, Αθήνα,
τόμοι Α, Β, Γ, Δ.
Πουλημένος Γρ. (1997), Η ελλαδική ναοδομία στην περίοδο του Νεοκλασσικισμού 1830-1912,
διδακτορική διατριβή, τόμοι Α και Β, Τμήμα Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Αθήνα.
342 Σ Τ Α Μ Α Τ Ι Ν Α Γ . Μ Α Λ Ι Κ Ο Υ Τ Η