χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

του Nικολούδη από την Κυ δω νί α Χανίων, αλλά και ο σύν δε σμος της οι κο γέ νειάς του
–κοινωνικός και πολιτικός– με τον κρητικό πολιτικό.
Η αρχιτεκτονική του παιδεία στην École des Beaux-Arts, όπως και των Εμπράρ και
Ζιλλιρόν, ό που η θεωρητική γνώση των αρχιτεκτόνων βρισκόταν σε απόλυτη αρμονία
με την ενίσχυση του επαγγελματισμού τους, ενέτασσε αυτόματα τις αρχιτεκτονικές
σπουδές στην Ελ λά δα στα πλαί σια της παραγωγής με στό χο την ανάπτυξη. Εμφανί
ζονται δη λα δή να ταυ τί ζονται με την α ντί λη ψη πε ρί έ ντα ξης των εκ παι δευτικών
στό χων σε έ να συ γκρο τη μέ νο θε σμι κό πρό ταγ μα με φα ντα σί α και μα κρά πνο ή, που
δεν ή ταν άλ λο α πό το ό ρα μα του α στι κού εκ συγ χρο νι σμού. Πλάι σε αυτά όμως πώς
θα μπορούσε κανείς να αποκλείσει και μια πιθανή προσδοκία του Νικολούδη για τη
διεκδίκηση μιας θέσης καθηγητή στη νεοσύστατη και πολλά υποσχόμενη Σχολή;
Αν μη τι άλλο, πολύ θα συνέβαλε και στην ενίσχυση της καταξίωσής του στο επαγγελματικό
πεδίο. Το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για χαρακτηριστική περίπτωση
ταύτισης προσωπικών φιλοδοξιών με ιδεολογικά πιστεύω.
- Η πάγια τακτική της μεταφοράς αυτούσιων θεσμών και οργανωτικών σχημάτων
δυτικοευρωπαϊκής προέλευσης θα ακολουθηθεί και στην περίπτωση της ίδρυσης της
Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ και αναφορά θα αποτελέσει η παρισινή École des Beaux-
Arts. Το κυβερνητικό εγχείρημα θα στηριχθεί ως επί το πλείστον σε έναν πυρήνα
αρχιτεκτόνων γαλλικής προέλευσης και δεν θα υπάρξει δια φο ρο ποίηση α πό τους
υπόλοι πους πο λι τικούς αρ χη γούς χω ρών της πε ρι φέ ρειας οι ο ποί οι ε πί σης στρέ φονται
σε γάλ λους αρ χι τέ κτο νες ή α πο φοί τους της École des Βeaux-Arts σε ανάλογες
προσπάθειές τους. Παρά τις δει λές προ σπά θειες, για καμία νεοϊδρυθείσα αρχιτεκτονική
Σχολή της πε ρι φέ ρειας δεν τέθηκε ζήτημα για αναζήτηση εθνικής αρχιτεκτονικής
ταυτότητας, αλ λά προτιμήθηκε η α σφα λής ο δός της κα τα φυ γής στα ξέ να «φώτα».
Η διεθνώς καταξιωμένη παρισινή École des Βeaux-Arts αποτέλεσε ασφαλή επιλογή.
- Ως προς τη συνθετική αρχιτεκτονική αντίληψη που προωθήθηκε από τους πρώτους
καθηγητές της Σχολής, αυτή απαντούσε στο αίτημα του αστικού εκσυγχρονισμού
ακολουθώντας τον εκλεκτικισμό, με τη μεταφορά ευρωπαϊκών αρχιτεκτονικών
προτύπων πρωτίστως γαλλικών.
- Μέσα από αυτές τις αναζητήσεις διαφαίνεται ότι η έννοια του εκλεκτικισμού
διατρέχει όλες ανεξαιρέτως τις επιλογές που σχετίζονται με την ίδρυση της Σχολής
Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ.
α. Εντάσσεται στο γενικότερο εκπαιδευτικό σύστημα που προωθούσαν οι βενιζελικές
κυβερνήσεις βα σι σμέ νο στον Καρ τε σια νι σμό με αναφορά στις ιδέες του
εκλεκτικιστή φι λο σόφου Victor Cousin.
β. Οργανώνεται με βάση το σύστημα της παρισινής École des Beaux-Arts όπου ο
εκλεκτικισμός είναι η επικρατούσα τάση.
γ. η συνθετική αντίληψη που προωθούν οι πρώτοι καθηγητές της είναι ο εκλεκτικισμός.
Η έν νοια του ε κλε κτικι σμού ό μως προ έρ χε ται α πό τον χώ ρο της φι λο σο φί ας [35]
με σα φείς ρί ζες στην προ βλη μα τι κή του Δια φω τι σμού [36] . Το κοινό φιλοσοφικό υπόβαθρο
των θέσεων και των επιλογών κάθε είδους ί σως αποτέλεσε το συνδετικό νήμα
των πρωτεργατών στην ίδρυση της Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ που έμελλε να
σημαδέψει ανεξίτηλα το αστικό περιβάλλον της χώρας μας.
- Από τη σύσταση της ομάδας των πρωτεργατών αλλά και από τον τρόπο που
[35] Η θε ω ρί α του ε κλε κτικι σμού δια τυ πώ θη κε με σα φή νεια τη δε κα ε τί α του 1830 μέ σα α πό τα Μαθή­μα­τα
ι­στο­ρί­ας της φι­λο­σο­φί­ας του Victor Cousin, με α να φο ρά στις ι δέ ες του Diderot.
Cousin, V., Cours de philosophie sur le fondement des idées absolues du vrai, du beau et du bien, Πα ρί σι,
1836.
[36] Kitromelides, P., Tradition, Enlightment and Revolution, Harvard University, Ph.D Dissertation,
1978 και στην ελ λη νι κή έκ δο ση, Κι τρο μη λί δης, Πα σχά λης, Νε­ο­ελ­λη­νι­κός Δια­φω­τι­σμός, ΜΙΕΤ, Α θή να,
2000, σσ. 13-20, 426-475.
76 Α . Κ Ω Τ Σ Α Κ Η