χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

9
8. «ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ-
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ»,
ΠΗΓΗ: Αρχείο «Μιχαήλ Αρ.
Πρωτοπαπαδάκη»
9. Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης,
ΠΗΓΗ: «Το Πολυτεχνείο Ευγνωμονούν»
10. Το Βαρβάκειο Λύκειο,
ΠΗΓΗ: Νικολάου Θανόπουλου,
Τα Αθηναϊκά Μνημειακά κτήρια
Ο Π. Πρωτοπαπαδάκης συμμετείχε ενεργά στην κίνηση για τη διαμόρφωση θεσμών
συλλογικής εκπροσώπησης των μηχανικών με την ίδρυση του Πολυτεχνικού
Συλλόγου στις 11 Μαρτίου του 1899, του οποίου υπήρξε ο πρώτος Γενικός Γραμματέας
με πρόεδρο τον Ανδρέα Κορδέλλα και αντιπρόεδρο τον Νικόλαο Τριανταφυλλίδη.
Ο Πολυτεχνικός Σύλλογος ήταν ο πρόγονος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος
(ΤΕΕ) που ιδρύθηκε αρκετά αργότερα, το 1923.
Κατά το σύντομο διάστημα της θητείας του, επί δημαρχίας Σπυρίδωνος Μερκούρη,
ως Αρχιμηχανικού του Δήμου Αθηναίων (1899-1900) επέτυχε την επαναλειτουργία
του αρχαιοτάτου Αδριάνειου Υδραγωγείου το οποίο είχε εγκαταλειφθεί, αφού
κατά το μεγαλύτερό μέρος του είχε καταστραφεί και αποφραχθεί με αποτέλεσμα η
Πρωτεύουσα, η οποία από την τελευταία επισκευή του υδραγωγείου αυτού το 1856
είχε επεκταθεί πολύ, να αντιμετωπίζει σοβαρότατο πρόβλημα ύδρευσης.
Εκτός από την εκπαιδευτική του δράση ως καθηγητού σε ανώτατα εκπαιδευτικά
ιδρύματα, ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης ενδιαφέρθηκε για την εισαγωγή της Πολυτεχνικής
παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Αυτό φαίνεται καθαρά από
τη συγγραφή και έκδοση μέσω του «Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων»,
του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος, της επιστημονικής του μελέτης «Ήλιος, ζωή και
κίνησις» το 1901, κυρίως όμως από τη συμμετοχή του στο «Πρώτον Ελληνικόν Εκπαιδευτικόν
Συνέδριον» που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα από την 31η Μαρτίου
έως την 4η Απριλίου του 1904. Στο συνέδριο αυτό ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης ήταν
ο βασικός Εισηγητής για την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση και οι προτάσεις
του για εισαγωγή της διδασκαλίας τεχνικών μαθημάτων στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση
μπορούν να χαρακτηριστούν ως ρηξικέλευθες και πρωτοπόρες, ειδικά για τα
δεδομένα εκείνης της εποχής. Λίγο πριν είχε κάνει την είσοδό του στην Πολιτική με
την εκλογή του το 1902 βουλευτής Παροναξίας ως ανεξάρτητος με (αμφιλεγόμενη
πάντως) την υποστήριξη του Δηλιγιαννικού κόμματος. Με την ενασχόλησή του στην
Πολιτική, τον τόπο της καταγωγής του, τη Νάξο, αλλά και τις σπουδές του στη Γαλλική
Σχολή Μεταλλειολόγων συνδέεται και το πόνημά του «Μονογραφία περί ναξίας σμύριδος
και προτάσεις νόμων», το οποίο εξεδόθη από το τυπογραφείο της «Εστίας» το
1903. Αν και η Πολιτική απορρόφησε σταδιακά το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητάς
του, παρέμεινε ένας μάχιμος μηχανικός αναλαμβάνοντας κατασκευές ιδιωτικών
οικοδομικών (κυρίως) έργων σε συνεργασία ενίοτε με τον αδελφό του Δημοσθένη.
Αναφέρουμε ενδεικτικά την ανακατασκευή της «Οικίας Μελά» (παλαιότερα Κεντρικό
Ταχυδρομείο) στην Πλατεία Κοτζιά (1900), ενώ το διάστημα 1914-1915 επανήλθε
ως διευθυντής των Τεχνικών Υπηρεσιών στον Δήμο Αθηναίων επί δημαρχίας Εμμ.
Μπενάκη. Παράλληλα, επίσης, συνέχιζε να ασχολείται με τη σύνθεση επιστημονικών
πραγματειών με αντικείμενο κυρίως τα μαθηματικά και ειδικότερα την Επιπεδομετρία,
τη Στερεομετρία και την Παραστατική Γεωμετρία που όμως παρέμειναν αδημοσίευτες.
Σύμφωνα με τον βιογράφο του Αλέξανδρο Οικονόμου, σώζονται περί τις
6 άτιτλες μελέτες του, δακτυλογραφημένες και εμπλουτισμένες με τα απαραίτητα
σχέδια, έτοιμες για το τυπογραφείο, μεταφρασμένες μάλιστα (οι περισσότερες) από
τον ίδιο στα γαλλικά. Παράλληλα με τις πολιτικές, επαγγελματικές και επιστημονικές
του δραστηριότητες, δεν έπαψε να συγγράφει και εκλαϊκευμένα βιβλία με τα οποία,
παιδαγωγός όντας, διοχέτευε στον λαό την επιστημονική γνώση με τρόπο εύληπτο
και κατανοητό, όπως οι μελέτες του, «Ο καθαρός αήρ» το 1903 και «Η Γη» το 1906,
οι οποίες εκδόθηκαν, όπως και ο «Ήλιος» προηγουμένως, από τον «Σύλλογο προς
Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων».
Η πολιτική του σταδιοδρομία, η οποία σφράγισε τη ζωή του και με την οποία έγινε
περισσότερο γνωστός, δεν θα μας απασχολήσει στην παρούσα ανακοίνωση. Αναφέρουμε
μόνο ότι από τη μια πλευρά του χάρισε υψηλά αξιώματα –επί σειράν ετών
εκλεγόταν Βουλευτής, έγινε Υπουργός και Πρωθυπουργός (9 Μαΐου-28 Αυγούστου
1922)– από την άλλη πλευρά όμως, σ’ αυτήν οφείλει το τραγικό του τέλος. Το πρωί της
142 Κ Ω Ν Σ Τ Α Ν Τ Ι Ν Ο Σ Ι . Τ Ο Υ Μ Π Α Κ Α Ρ Η Σ