χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Το 1894 το Υπουργείο Παιδείας ενέκρινε την εισήγηση του Θεοφιλά και το Φεβρουάριο
του ιδίου έτους ιδρύθηκε ιδιαίτερο τμήμα θηλέων Γραφικής και Πλαστικής
στο Πολυτεχνείο. Το πρόσωπο το οποίο επελέγη να διδάξει ήταν ο καθηγητής της
ζωγραφικής Γεώργιος Ροϊλός, που ήταν ζωγράφος. Το γυναικείο τμήμα λειτουργούσε
ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα του Πολυτεχνείου και οι φοιτήτριες πλήρωναν 15 δρχ.
κατά την εγγραφή τους. [14]
Έτσι βλέπουμε ότι το 1894 σημειώθηκε ένα σημαντικό βήμα στη γυναικεία εκπαίδευση
με την είσοδο των πρώτων γυναικών στο Πολυτεχνείο, προκειμένου αυτές «να
τελειοποιηθούν στην τέχνη». Η συμβολή του γυναικείου φύλου στην ανάπτυξη της οικονομίας
του τόπου ξεκίνησε με τη φοίτηση των πρώτων γυναικών στο «Σχολείο των
Τεχνών». Με την κατάλληλη εξειδίκευση, τα νεαρά κορίτσια θα συνεισέφεραν στην
εγχώρια καλλιτεχνική παραγωγή σε έργα κεραμικής και σε άλλα παρόμοιου είδους
προϊόντα. Συγχρόνως, σύμφωνα με την Παρρέν, οι γυναίκες θα εξασφάλιζαν και ένα
καλό βιοποριστικό επάγγελμα. Οι συνθήκες ήταν ώριμες για το εγχείρημα επειδή ο
τότε Υπουργός Παιδείας ο οποίος ενέκρινε αυτό το τμήμα των θηλέων στο Πολυτεχνείο,
ήταν ο Δ. Καλλιφρονάς, ο οποίος και σε παλιότερη θητεία του στο Υπουργείο
Παιδείας είχε υποστηρίξει την ανάγκη εισαγωγής του μαθήματος της «Γραμμικής
Ιχνογραφίας» στα σχολεία επειδή θεωρούσε το μάθημα αυτό «χρήσιμον». [15]
Οι πρώτες Ελληνίδες Μηχανικοί
Από τα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα παρατηρείται έλλειψη μηχανικών
στην αναπτυσσόμενη Ελλάδα. Το κράτος αναγκάζεται να κάνει «εισαγωγές» μηχανικών
από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία προκειμένου αυτοί να δουλέψουν στο
Λαύριο, στα ναυπηγεία της Σύρου και στα οινοποιεία των Πατρών. [16] Οι ελλείψεις
στον τομέα της τεχνολογίας οφείλονται κυρίως στο γεγονός ότι το κράτος βασίστηκε
στην εκπαίδευση που παρείχε το Πανεπιστήμιο των Αθηνών με την ίδρυσή του
το 1837 με τέσσερις σχολές, που ήταν η Θεολογική, η Φιλοσοφική, εκεί υπάγονταν
στην αρχή και η Φυσικομαθηματική Σχολή [17] -η Νομική και η Ιατρική. Ο ρόλος του
Πολυτεχνείου στη δυναμική των αποφοίτων παρουσιάζεται μεν στα τέλη της δεκαετίας
του 1890, αλλά με πολύ ισχνό αριθμό πτυχιούχων. Από τη δεκαετία του 1920
και μετά αρχίζουν να εισέρχονται στην αγορά εργασίας μηχανικοί –απόφοιτοι του
ΕΜΠ– διαφόρων ειδικοτήτων. Έτσι, εκτός από τους πολιτικούς μηχανικούς, υπάρχουν
αρχιτέκτονες, χημικοί μηχανικοί και τοπογράφοι. [18]
Στο χρονικό διάστημα μεταξύ των ετών 1928 και 1932 η υποδομή της εκπαίδευσης
στην Ελλάδα επεκτείνεται «θεαματικά» με την προσθήκη πολλών μέσων και ανώτερων
επαγγελματικών σχολών. Από τη δεκαετία του 1920 ιδρύονται και άλλα ανώτατα εκπαιδευτικά
ιδρύματα στη χώρα όπως το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, η Πάντειος
Σχολή Πολιτικών Επιστημών (όπως ονομάζονταν τότε) και η Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών
και Εμπορικών Επιστημών. Ο αριθμός των φοιτητών που παρακολουθούν
μαθήματα στα ΑΕΙ αυξάνεται κατακόρυφα από το διάστημα του Μεσοπολέμου, ενώ
βελτιώνεται σημαντικά το μορφωτικό επίπεδο του λαού και ειδικά των γυναικών. [19]
[14] Μπίρης Κώστας, ό.π.
[15] Γκλαβάς Ι. Σωτήριος, Η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση στην Ελλάδα (1830-1930). Η Σεβαστοπούλειος
Εργατική Σχολή, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων Αθήνα 2002, σ. 85, υποσημείωση 39.
[16] Γ.Β. Δερτιλής, Ιστορία του Ελληνικού κράτους 1830-1920, Β’ τόμος, 3η έκδοση, Εστία Αθήνα 2005,
σ. 615.
[17] Σχετικά με τις γυναίκες στη Φυσικομαθηματική Σχολή, βλ. Thanailaki Polly, «Gender and Science:
Greek Women and the History of Mathematics Education in the 19th and 20th century», [υπό δημοσίευση],
στο: International Journal for the History of Mathematics Education.
[18] Βλέπε σχετικό πίνακα των αποφοίτων του ΕΜΠ ανά ειδικότητα, 1889-1940, Γ.Β. Δερτιλής,
ό.π., σ. 619.
[19] Γ.Β. Δερτιλής, ό.π., σ. 904.
280 Π Ο Λ Λ Η Θ Α Ν Α Η Λ Α Κ Η