χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Σεπτέμβριο του 1903, για λόγους όμως τους οποίους η έρευνα δεν εντόπισε φαίνεται
ότι το νομοσχέδιο δεν εγκρίθηκε από το Σύλλογο των καθηγητών του Ιδρύματος.
Ο Μητσόπουλος επανέρχεται στο θέμα της αναβάθμισης του Πολυτεχνείου με
αφορμή το κληροδότημα Δομπόλη. Πιο συγκεκριμένα, σε μία συνέντευξη που δίνει
στα Παναθήναια («Καποδίστρειον Τεχνικόν Πανεπιστήμιον», ανάτυπο από τα Παναθήναια,
1905 τ. 98), αφού κάνει μια μεγάλη αναφορά στο σύστημα της ανώτατης
τεχνικής εκπαίδευσης στη Γερμανία, προτείνει την εφικτή λύση της αναδιοργάνωσης
του Σχολείου των Βιομηχάνων Τεχνών σε «Καποδιστριακό Τεχνικό Πανεπιστήμιο», με
τη λειτουργία έξι ή επτά σχολών, έτσι ώστε «μετ’ ολίγα έτη η Ελλάς [να] αποκτήσει
αρχιτέκτονας, μηχανολόγους, ηλεκτροτεχνίτας, χημειοτεχνίτας, μεταλλειολόγους,
μεταλλουργούς, γεωπόνους, δασολόγους και οικονομικούς και της συγκοινωνίας
υπαλλήλους, άριστα μεμορφωμένους μετά πραγματικών προσόντων». Όσο για τη
λειτουργία του καλλιτεχνικού τμήματος, προτείνει την ίδρυση ανεξάρτητης «Μετσοβίου
Καλλιτεχνικής Ακαδημίας». Αυτό το τελευταίο σημείο της πρότασης υλοποιείται
το Δεκέμβριο του 1909, όταν κατατίθεται στη Βουλή νομοσχέδιο με το οποίο «το
Σχολείον των Καλών Τεχνών καθίσταται ανεξάρτητος σχολή του Μετσοβίου Πολυτεχνείου
υπαγόμενο στην αρμοδιότητα του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και
της Δημόσιας Εκπαίδευσης και με δικό του διευθυντή» (Μπίρης Κ., 1957: 420-425).
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στο σύνολο των 156 περίπου καθηγητών που
δίδαξαν από την ίδρυση του Πολυτεχνείου έως και τις δύο πρώτες δεκαετίες του
20ού αιώνα, οι πανεπιστημιακοί αποτελούν ένα σώμα, το οποίο στην πραγματικότητα
προσδιορίζεται μέσα στο λειτουργικό πεδίο της ευρύτερης κοινότητας των φυσικών
επιστημόνων και απλώς ως ένα ιδιαίτερο υποσύνολο διαχειρίζεται κατά κάποιον τρόπο
την εκπαιδευτική και επιστημονική του δραστηριότητα τόσο στο Πανεπιστήμιο,
όσο και στο Πολυτεχνείο. Όμως, καθώς ο πανεπιστημιακός χώρος θεωρείται ο κατεξοχήν
λειτουργικός χώρος του επιστημονικού «είναι» και «γίγνεσθαι», γίνεται σαφές
ότι το βάρος των ενδιαφερόντων και των ενεργειών των συγκεκριμένων καθηγητών
εστιάζεται στη δυναμική της πανεπιστημιακής κοινότητας των φυσικών επιστημόνων
εντός του πανεπιστημιακού θεσμού και λιγότερο σε άλλου τύπου λειτουργίες και
επιστημονικά πεδία.
Έτσι, όταν έρχεται η στιγμή να επιχειρηματολογήσουν για την αξία της εδραίωσης
και διάδοσης των φυσικών επιστημών, το κάνουν είτε μέσω του Πανεπιστημίου,
που ως εκπαιδευτικός θεσμός βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας και επομένως
νομιμοποιεί οποιαδήποτε προσπάθεια είτε μέσω του θεσμικού σχήματος της επιστημονικής
εταιρείας, όχι όμως μέσω του Πολυτεχνείου, αφού η τεχνική εκπαίδευση στο
τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα δεν βρίσκεται υψηλά στην κλίμακα
των κοινωνικών αξιών, παρά την αναβάθμιση των σπουδών και του θεσμικού καθεστώτος.
Ο Χρηστομάνος, για παράδειγμα, συστηματοποίησε τις προσπάθειές του
για την ενίσχυση των φυσικών επιστημών στην Ελλάδα μέσα από το χώρο της πανεπιστημιακής
κοινότητας, αν και για περισσότερο από 40 χρόνια υπήρξε καθηγητής
και στο Πολυτεχνείο. Το ίδιο έπραξαν και οι υπόλοιποι πανεπιστημιακοί που δίδαξαν
στο Πολυτεχνείο, συμπεριλαμβανομένου και του Κων/νου Μητσόπουλου, ο οποίος
επέδειξε ως Δ/ντής του Ιδρύματος, μία πιο συστηματική δραστηριότητα ως προς τα
ζητήματα της τεχνικής εκπαίδευσης.
Ωστόσο, αν και απουσιάζει η άμεση παρουσία τους στη διαδικασία εξέλιξης και
προσαρμογής του Πολυτεχνείου προς την εν γένει παραγωγική προοπτική της χώρας,
δεν μπορούμε να ισχυριστούμε το ίδιο για την επιρροή και την επίδραση που είχε
γενικά ο λόγος τους σχετικά με την αξία της διάδοσης και της πρακτικής αξιοποίησης
των φυσικών επιστημών. Με άλλα λόγια, το κλίμα της ανάπτυξης, της ευημερίας και
64 Ε Λ Ε Ν Α Μ Α Ν Ι Α Τ Η