χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Οι παράνομες συναντήσεις της ΟΚΝΕ σπουδάζουσας γίνονται σ’ ένα δωμάτιο στη
Νεοφύτου Μεταξά 11, ή «γιάφκα της Νεοφύτου Μεταξά 11». Στις συναντήσεις αυτές
παίρνουν μέρος και οι σπουδαστές Γ. Δρακόπουλος, Τάκης Κατσαΐτης, Τάκης Ρετζέπης.
Στις αρχές του 1937 ιδρύεται το Αντιδικτατορικό Μέτωπο των Νέων (ΑΜΝ), στο
οποίο συμμετέχουν όλες οι τότε πολιτικές νεολαίες. [48] Είναι μια πλατιά αντιφασιστική
οργάνωση, που περιλαμβάνει στους κόλπους της όχι μόνο τους νέους κομμουνιστές
αλλά και τους νέους εκείνους που αγωνίζονται για την ειρήνη, την πρόοδο και ενάντια
στο φασισμό. Το ΑΜΝ έχει σημαντική παρουσία στις Ανώτατες Σχολές και τα σχολεία,
οργανώνοντας διάφορες εκδηλώσεις. Την 25η Μαρτίου οργανώνονται μεγάλες συγκεντρώσεις
στο Πανεπιστήμιο, στο Πολυτεχνείο και τα άλλα Ανώτατα Ιδρύματα. [49]
Έχει, πιστεύω, ενδιαφέρον να γίνει και μία μικρή αναφορά στην πολιτική δραστηριοποίηση
των σπουδαστών σε οργανώσεις εκτός του χώρου του Πολυτεχνείου.
Οι νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί καθιστούν αδύνατη τη «μετωπική
στρατηγική» που ακολούθησε το ΚΚΕ και συνακόλουθα η ΟΚΝΕ έως τις παραμονές
της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου. Ωστόσο, στο νέο πλαίσιο, η στρατηγική της
ΟΚΝΕ για νόμιμη δουλειά σε μαζικούς χώρους επιβάλλει τη δημιουργία μιας σειράς
εξωκομματικών οργανώσεων. Χώρος νόμιμης δουλειάς είναι τα αθλητικά σωματεία.
Στην κατεύθυνση αυτή οργανώνεται η Ομοσπονδία των Ανεπίσημων Ποδοσφαιρικών
Συλλόγων (ΟΠΑΣΑ) με 150 οργανώσεις. Στην οργάνωση και καθοδήγηση της
ΟΠΑΣΑ παίρνουν μέρος τα στελέχη της ΟΚΝΕ Αθήνας και σπουδαστές στο Πολυτεχνείο
Γ. Δρακόπουλος και Γ. Προβελλέγιος. [50]
Παρά την εξάρθρωση των κομματικών μηχανισμών του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ από
το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, μπόρεσαν να διατηρηθούν κάποιες νησίδες ελεύθερων
κομουνιστών: «Οι πιο σημαντικές περιπτώσεις ήταν “Ανεξάρτητη Κομουνιστική
Οργάνωση της Αθήνας“ η οργάνωση “Αλήθεια“ και το “Μακεδονικό Γραφείο“.
Η “Αλήθεια“ αποτελείται κυρίως από φοιτητές και μερικούς διανοούμενους περί τον
δημοσιογράφο και λόγιο Ν. Καρβούνη. Κυριότερη δράση της ήταν η αυτομόρφωση
των μελών της και κάποια αντιδικτατορική δράση στο Πανεπιστήμιο. Μετέχουν σ΄
αυτήν μεταξύ άλλων, οι σπουδαστές Α. Διαμαντόπουλος, Κ. Φιλίνης, Νείλος Μαστραντώνης,
Νικίας Σταυρουλάκης...». [51]
Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να σημειώσω κάποιες πρώτες διαπιστώσεις. Η πολιτικοποιημένη
στάση των σπουδαστών στο Πολυτεχνείο εκδηλώθηκε σε μικρή κλίμακα
τη δεκαετία του ‘30, για να συγκροτηθεί σταδιακά σε κίνημα μετά το 1940. Με
τη δράση της ΟΚΝΕ στο χώρο του Πολυτεχνείου δίνεται ώθηση στην ανάπτυξη του
σπουδαστικού κινήματος. Στόχος της είναι η κινητοποίηση των σπουδαστών σ’ έναν
αγώνα, στον οποίο τα σπουδαστικά ζητήματα θα συνδέονται με τις γενικότερες κοινωνικές
και πολιτικές διεκδικήσεις. Να δημιουργήσει δηλαδή τις προϋποθέσεις για
τη συστράτευση των σπουδαστών με την εργατική νεολαία για την επαναστατική
αλλαγή. Φαίνεται ότι οι σοσιαλιστικές και κομμουνιστικές ιδέες βρήκαν γόνιμο έδαφος
και πρόθυμους αποδέκτες στο σπουδαστικό σώμα.
Από την άλλη πλευρά, για τη στάση και τις αντιδράσεις της Συγκλήτου, παρόλο
που είναι πρόωρο να διατυπωθούν οριστικά συμπεράσματα, οι ενδείξεις φαίνεται
να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι αποφάσεις της, παρόλο που δεν εκφράζουν
τις απόψεις όλης της Πολυτεχνειακής κοινότητας, εντούτοις αντικατοπτρίζουν σε
ένα βαθμό το φάσμα των στάσεων και αντιλήψεων που υπήρχε σ΄ αυτήν. Από την
[48] Το ΑΜΝ συγκρότησαν: η ΟΚΝΕ, η Φιλελεύθερη Νεολαία, η Σοσιαλιστική, η νεολαία του Προοδευτικού
Κόμματος του Καφαντάρη και του Εργατικού Κόμματος
[49] Β. Μπαρτζιώτας, «Εξήντα χρόνια Κομμουνιστής», σελ. 266, Αθήνα 1986, εκδ. Σύγχρονη Εποχή.
[50] Β. Μπαρτζιώτας, σελ. 147, ό.π.
[51] Άγγελος Ελεφάντης, σελ. 58, ό.π. και Μανώλης Γλέζος, «Εθνική Αντίσταση 1940-1945» A΄ τόμος,
σελ. 305, Αθήνα 2006, εκδ. Στοχαστής.
218 Ε Λ Ε Ν Η Π Α Σ Π Α Λ Ι Α Ρ Η