χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

16
17
19
16. Κατόψεις ισογείου και ορόφου
Τζαννείου Ορφανοτροφείου Πειραιά.
Αποτύπωση Ανδριανού Λαζαρίμου.
Πηγή: Τεχνική Υπηρεσία Τζαννείου
Ορφανοτροφείου (Μαλικούτη, 1999:
Δ, 552).
17. Κάτοψη ισογείου κτιρίου
παλαιού Ταχυδρομείου Πειραιά.
Εμμ. Παππακωνσταντίνου, 1899.
Αποτύπωση 1987.
Πηγή: Τάκης Καρατζάς, Πολιτικός
Μηχανικός.
18. Το κτίριο του Δημοτικού Θεάτρου
Πειραιά.
Πηγή: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά.
19. Το κατεδαφισμένο κτίριο
του Χρηματιστηρίου (το γνωστό
με την επωνυμία «Ρολόι»), που
χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά για τη
στέγαση των δημοτικών υπηρεσιών.
Πηγή: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά.
Εκτός από τους ναούς που συνιστούν ιδιαίτερη ομάδα, όπου η κάτοψη διέπεται
από καθορισμένη τυπολογία, τα κτίρια είναι συνήθως διόροφα και η λειτουργική
διάρθρωσή τους υπακούει στις αρχές της τριμερούς οργάνωσης –κατά κανόνα, η
κάτοψη συγκροτείται από έναν κεντρικό πυρήνα και συμμετρικές προς αυτόν πλάγιες
πτέρυγες. Την τυπική αυτή διάταξη συναντάμε στα σχολεία των πρώτων χρόνων,
αλλά και σε αυτά που κτίζονται με το «πρόγραμμα Καλλία», στο πρώτο Δημαρχείο,
στα περισσότερα οικοδομήματα κοινωνικής πρόνοιας –ενδεικτικά, στο Τζάννειο Νοσοκομείο,
το κεντρικό κτίριο και τα βοηθητικά του Λοιμοκαθαρτηρίου, στο Τζάννειο
Ορφανοτροφείο (εικ. 16).
Διαφορετική λειτουργική οργάνωση έχουν τα κτίρια που αναπτύσσονται γύρω
από ένα κεντρικό αίθριο, όπως αυτά του Χατζηκυριακείου Ορφανοτροφείου και του
παλαιού Ταχυδρομείου (εικ. 17), καθώς και η Δημοτική Αγορά, όπου οι λειτουργίες και
τα καταστήματα διατάσσονται στις επιμήκεις πλευρές ενός ορθογωνίου. Ιδιάζουσες
περιπτώσεις αποτελούν τα δύο οικοδομήματα «αναφοράς» του Πειραιά: το Δημοτικό
Θέατρο και το κτίριο του Χρηματιστηρίου, το πασίγνωστο κατεδαφισμένο «Ρολόι»
της πόλης (εικ. 18, 19).
Το πρώτο διαμορφώνεται σε έναν απόλυτα συμμετρικό όγκο, που αναπτύσσεται
σε επιμέρους διαφορετικές στάθμες σε κάθε όψη εξαιτίας της κλίσης του εδάφους.
18
336 Σ Τ Α Μ Α Τ Ι Ν Α Γ . Μ Α Λ Ι Κ Ο Υ Τ Η