χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

21
20
20. Νοσοκομείο «Ελπίς», γενική
διάταξη κτισμάτων (1903 αλλά δεν
ολοκληρώθηκε): Γεωργιάδης Αθ.,
Σχέδιον Αθηνών, κλ. 1:12.500, δεύτερη
έκδοση, 1923: Ε.Λ.Ι.Α.
21. Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός»,
κάτοψη ισογείου (χ.χ.): Αρχείο Τεχνικής
Υπηρεσίας Νοσοκομείου «Ανδρέας
Συγγρός».
(Τ, Η). Η ιδιαίτερη βαρύτητα που δίνεται στο σχεδιασμό τους είναι σύμφωνη με τις
σύγχρονες απόψεις για την εξασφάλιση της μέγιστης υγιεινής.
Εργολάβος της κατασκευής αναφέρεται ο Γρηγόριος Χατζηδημητρίου ενώ από
το σύνολο των προβλεπόμενων κτιρίων οικοδομήθηκαν μόνο τέσσερα (1903-1912).
Το 1903, δεδομένης της δωρεάς Ανδρέα Συγγρού, το Υπουργείο Εσωτερικών
συνέστησε επιτροπή με σκοπό να επιλέξει κατάλληλο οικόπεδο και να συντονίσει τον
σχεδιασμό και την ανέγερση νέου νοσοκομείου αφροδισίων νοσημάτων. Ανάμεσα
στα μέλη της ήταν και ο νομομηχανικός Νικόλαος Μπαλάνος [117] .
Ως καταλληλότερη θέση θεωρήθηκε η περιοχή νοτιοανατολικά του Ιλισού.
Η αρχιτεκτονική μελέτη του κτιρίου ανατέθηκε στον Αναστάσιο Μεταξά [118] και η
κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1910 (εικ.21).
Η κάτοψη του νοσοκομείου οργανώνεται με παράλληλες πτέρυγες (διοίκηση,
νοσηλεία, χώροι υπηρεσίας) που συνδέονται μεταξύ τους μέσω δύο εγκαρσίων διαδρόμων.
Μεταξύ των πτερύγων αλλά και μεταξύ των διαδρόμων διαμορφώνονται
υπαίθριοι χώροι (εξωτερικές αυλές και εσωτερικά αίθρια). Κάθε πτέρυγα νοσηλείας
διαθέτει δύο θαλάμους καθώς και τους απαραίτητους βοηθητικούς χώρους. Επιπλέον,
στεγασμένοι χώροι ανάρρωσης μεσολαβούν από τους διαδρόμους στις εξωτερικές
αυλές. Το παραπάνω σχέδιο αποτελεί την πιο σύνθετη μορφή νοσοκομείου που
σχεδιάστηκε έως τότε στην Αθήνα και ανατρέχει σε αγγλικά πρότυπα των αρχών
του 19 ου αι. (π.χ. Royal Naval Hospital, Chatham, Kent (1827-8) του G. Ledwell Taylor).
Την ίδια περίπου εποχή πρέπει να σχεδιάστηκε από τον Ε. Τσίλερ [119] μια μη υλοποιημένη
μελέτη νοσοκομείου (εικ. 22). Φαίνεται ότι πρόκειται για το κυρίως κτίριο
(διοίκηση, ιατρεία, αμφιθέατρα) ενός ευρύτερου συγκροτήματος με κεντρικό άξονα
κυκλοφορίας και εκατέρωθεν παράλληλες πτέρυγες. Αν και η κάτοψή του θυμίζει την
οργάνωση του «Συγγρού» το μεγάλο μήκος του (~100 μ.) κάνει φανερό ότι προοριζόταν
για κάποια άλλη θέση.
Το 1907 ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Κωνσταντίνος Σάββας (1861-1929) δημοσίευσε
το Εγχειρίδιον υγιεινής [120] στο οποίο πραγματεύεται και τον σχεδιασμό των
σύγχρονων νοσοκομείων. Υποστηρίζει αποκλειστικά το σύστημα των ανεξάρτητων
[117] Βλ. ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣ, Η΄ (1903), σελ. Η΄. Επίσης, Βλ. ΦΕΚ 12 Α΄/23.01.1903.
[118] Βλ. Τεχνική Επετηρίς της Ελλάδος, τόμος Β΄, (1934), σελ. 214.
[119] Ο Ερνέστος Τσίλερ (1837-1923) γεννήθηκε στη Δρέσδη και ήταν απόφοιτος του Πολυτεχνείου
της ίδιας πόλης. Το 1860 ήλθε στην Αθήνα με σκοπό να επιβλέψει την ανέγερση του κτιρίου της Ακαδημίας
του Θεόφιλου Χάνσεν. Το 1872 διορίστηκε καθηγητής στο Σχολείον των Τεχνών, Βλ. Μπίρης
Κ., (1957), σελ. 510.
[120] Βλ. Σάββας Κ., (1907), σελ. 535.
366 Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Α Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ