Attention! Your ePaper is waiting for publication!
By publishing your document, the content will be optimally indexed by Google via AI and sorted into the right category for over 500 million ePaper readers on YUMPU.
This will ensure high visibility and many readers!
Από τον Κ. Μπίρη [4] ο Πρωτοπαπαδάκης φέρεται να διορίζεται «…ως καθηγητής των Λιμενικών και Υδραυλικών Έργων εις την Σχολήν των Βιομηχάνων Τεχνών» από το Σεπτέμβριο του 1889 έως τον Απρίλιο του 1891. Η αναφορά αυτή δημιουργεί προβληματισμό δεδομένου ότι ο ίδιος ο Πρωτοπαπαδάκης στο σύγγραμμά του με τίτλο «Μαθήματα Μηχανικής Θεωρητικής και Εφηρμοσμένης, Τόμος Α΄: Κινητική και Δυναμική του Σημείου» (φωτ. 61) [26], το οποίο εξεδόθη το 1890, σημειώνει στον πρόλογο: «Η παντελής έλλειψις βιβλίου πραγματευομένου τας βάσεις της θεωρητικής και εφαρμοσμένης μηχανικής εν τη γλώσση μας, μ’ ενεθάρρυνε να δημοσιεύσω τα μαθήματα, άτινα διδάσκω από δύο ετών εν τω Στρατιωτικώ Σχολείω των Ευελπίδων και εν τω Μετσοβείω Πολυτεχνείω, περιλαμβάνοντα την Θεωρητικήν Μηχανικήν (Κινητικήν, Δυναμικήν και Στατικήν των στερεών ιδία σωμάτων, την Υδροστατικήν και τα στοιχεία της Υδροδυναμικής) και την Εφαρμοσμένην αφορώσαν ιδία τας εν τη Οικοδομική εν γένει εφαρμογάς της Μηχανικής (Αντοχήν των Υλικών, Γραφοστατικήν, Υδραυλικήν Μηχανολογίαν και ιδία τας Ατμομηχανάς»). Η σύγχυση επιτείνεται διότι πέραν του ανωτέρω συγγράμματος ο Πρωτοπαδάκης συνέγραψε, μεταξύ άλλων (Ατμομηχανική, Υδραυλική, Κωνικαί Τομαί, Άλγεβρα, Γεωμετρία, Ήλιος, Ζωή και Κίνησις) και βιβλίο περί «Αντοχής της΄Υλης». Φέρεται δηλαδή ο Πρωτοπαπαδάκης να διδάσκει μαθήματα Μηχανικής την περίοδο που τα ίδια μαθήματα διδάσκουν τόσον ο Α. Σούλης όσον και οι Ι. Χατζιδάκης και Ι. Ραπτάκης. Η μοναδική εύλογη εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι ότι για κάποιο διάστημα ο Πρωτοπαπαδάκης αντικατέστησε (πιθανότατα ατύπως) στη διδασκαλία κάποιον εκ των Σούλη, Χατζιδάκη ή Ραπτάκη χωρίς να παραιτηθεί από τη διδασκαλία των Λιμενικών και Υδραυλικών Έργων. Εν πάσει όμως περιπτώσει το θέμα παραμένει ανοικτό για περαιτέρω διερεύνηση. 61 11. Συνοψίζοντας Αν κάποιος επιθυμεί να αντιληφθεί την ιστορία της διδασκαλίας της Μηχανικής στο Πολυτεχνείο την περίοδο 1837-1917 πρέπει αρχικώς να μελετήσει την ιστορία του Ιδρύματος συνολικώς. Κυρίως πρέπει να εμπεδωθεί το ότι η εκπαίδευση στο Πολυτεχνείο της πρώιμης περιόδου και ιδιαίτερα προ της ιδρύσεως του «Σχολείου των Βιομηχάνων Τεχνών» δεν ήταν πανεπιστημιακού επιπέδου. Αρχικώς μάλιστα (περίοδοι Τσέντνερ και εν μέρει Καυταντζόγλου) επρόκειτο για μια κατώτερη τεχνική σχολή, στην οποία η εγγραφή ήταν ελεύθερη και οι εγγραφόμενοι έπρεπε κατ' αρχήν να διδαχθούν ανάγνωση και γραφή(!). Σταδιακά το Πολυτεχνείο εξελίχθηκε σε μια μέση τεχνική σχολή (περίοδος Σκαλιστήρη) και μόλις το 1887 μετατρέπεται σε ανώτερη τεχνική σχολή ενώ η ανωτατοποίησή του και η ισοτίμηση με πανεπιστημιακού επιπέδου ιδρύματα επέρχεται μόλις την περίοδο 1914-1917. Αν επιχειρήσει λοιπόν κάποιος να παρακολουθήσει τη διδασκαλία της Μηχανικής δεν θα πρέπει να συγχέει τα τότε μαθήματα και το περιεχόμενό τους με ό,τι περιλαμβάνεται στα μαθήματα Μηχανικής σήμερα. Ειδικά στην περίοδο Τσέντνερ ο όρος Μηχανική είναι συγγενέστερος με ό,τι σήμερα εννοείται υπό τον όρο «Στοιχεία Μηχανών». Προς επίρρωσιν των ανωτέρω παρατίθενται στη συνέχεια τα περιεχόμενα του βιβλίου του καθηγητή της Στρατιωτικής Σχολής των Ευελπίδων Ν. Ι. Σολωμού με τίτλο «Πρακτική Μηχανική» [27] (φωτ. 62), το οποίο εκδόθηκε μόλις το 1875. Είναι χαρακτηριστικό ότι από ένα σύνολο δεκαοκτώ (18) κεφαλαίων μόλις δύο (!) αφιερώνονται στη Στατική και την Κινηματική και ένα (!) στην «Αντίσταση των Υλών». Τα υπόλοιπα κεφάλαια αναφέρονται στην Αριθμητική, στην Άλγεβρα, στην Πρακτική Γεωμετρία, σε Στοιχεία Μηχανών και σε Μηχανές (φωτ. 63-66). Λαμβάνοντες υπ’ όψιν τη στενότατη σχέση του Πολυτεχνείου με τη Σχολή Ευελπίδων μέχρι και την περίοδο Σούλη, είναι προφανές ότι ανάλογο θα ήταν και το περιεχόμενο της Μηχανικής που εδιδάσκετο στο Πολυτεχνείο. Προφανώς το αυτό θα ίσχυε πολύ περισσότερο στην περίοδο 1837-1874. 62 Ε Ν Ο Τ Η Τ Α I : Α Π Ο Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Τ Ο Υ Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Υ 51
63, 64, 65, 66. Τα περιεχόμενα της «Πρακτικής Μηχανικής» του Ν. Ι. Σολωμού 67. Το εξώφυλο του συγγράμματος του Karl Zillich περί «Αντιστάσεως της Ύλης» 68, 69. Το εξώφυλλο και μέρος του προλόγου της ελληνικής έκδοσης της «Αντοχής της Ύλης» του Α. Foeppl από τον Δ. Π. Αγαπητό το 1920 63, 64 65, 66 Η Μηχανική άρχισε να προσεγγίζει τη σημερινή της μορφή από τη στιγμή που αναλαμβάνει τη διδασκαλία της ο Α. Σούλης. Η προσφορά του Σούλη στο Πολυτεχνείο γενικώς και στη Μηχανική (και την Αντοχή των Υλικών) ειδικότερα είναι τεράστια και δυστυχώς δεν έχει εισέτι αναγνωρισθεί. Ο γράφων ομολογεί ότι (παρά το ότι διδάσκει Μηχανική και Αντοχή των Υλικών στο Πολυτεχνείο επί πολλά έτη) ουδέν εγνώριζε όχι μόνο για το έργο και την προσωπικότητα του Α. Σούλη, αλλά ακόμα και αυτό τούτο το όνομα του ήταν άγνωστο πριν ασχοληθεί με τη συγγραφή του παρόντος άρθρου. Ο Σούλης είναι ο πρώτος ο οποίος έσπασε την αλυσίδα των στρατιωτικών διδασκόντων της Μηχανικής στο Πολυτεχνείο και ο πρώτος που ήδη από το 1879 συνέγραψε εγχειρίδιο «Αντιστάσεως της Ύλης» στα ελληνικά για τους σπουδαστές του Πολυτεχνείου. Σημειώνεται στο σημείο αυτό το παράδοξο ότι ο Α. Γκίνης ακόμα και το 1920 χρησιμοποιούσε ως εγχειρίδιο για τη διδασκαλία της 52 Σ Τ Α Υ Ρ Ο Σ Κ. Κ Ο Υ Ρ Κ Ο Υ Λ Η Σ
Change language