χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

7
11
7. Θ. Κομνηνός.
8. Το εξώφυλλο της «Προχείρου
Αριθμητικής» του Δ.Ν. Δάρβαρη.
9. Η δεύτερη σελίδα της «Προχείρου
Αριθμητικής» του Δ.Ν. Δάρβαρη
με την αφιέρωση στους αδελφούς
του, χρηματοδότες των εκδοτικών
του προσπαθειών.
10. Το εξώφυλλο της «Επιτομής
Φυσικής» του Δ.Ν. Δάρβαρη.
11. Γεώργιος Βούρης.
1837. Σήμερα το ανεκτίμητο αυτό αντίτυπο φυλάσσεται στην «Ιστορική Βιβλιοθήκη
του ΕΜΠ», χωρίς δυστυχώς να είναι δυνατή η πρόσβαση σ’ αυτό και η μελέτη του.
Για λόγους πληρότητας πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχει μικρή πιθανότητα να
εδίδαξε (μεταβατικώς) το συγκεκριμένο μάθημα ο αξιωματικός του Μηχανικού Θεόδωρος
Κομνηνός (φωτ. 7), ο οποίος από το 1837 είχε διορισθεί στο Πολυτεχνείο ως
διδάσκαλος «των Μαθηματικών και της Μηχανικής». Ο γράφων δεν θεωρεί ιδιαίτερα
πιθανή την εικασία αυτή δεδομένου ότι ήδη από το 1840 και μετά ο Κομνηνός αναφέρεται
μόνον ως καθηγητής των Μαθηματικών και της Γεωμετρίας (βλ. σχετικά την
παράγραφο 10 του παρόντος).
Το προταθέν από τον Τσέντνερ πρόγραμμα σπουδών της 16/12/1840 δεν εφαρμόσθηκε
αμέσως μετά την εισήγηση. Ο Γ. Παπαδόπουλος [6] στηριζόμενος, μεταξύ
άλλων, στους αριθμούς των σπουδαστών εικάζει ότι τούτο άρχισε να εφαρμόζεται
είτε κατά το σχολικό έτος 1842-1843 είτε κατά το σχολικό έτος 1843-1844. Η εικασία
αυτή μπορεί να εδρασθεί σε δύο επί πλέον δεδομένα: Αφ' ενός μεν ουδεμία μεταβολή
στο διδακτικό προσωπικό του Σχολείου αναφέρεται μεταξύ 1840 και 1842 αφ' ετέρου
δε το διάταγμα της αναδιοργάνωσης του Σχολείου εκδίδεται από τον Όθωνα μόλις
στις 22/10/1843 (με τίτλο «Περί διοργανισμού του εν Αθήναις Σχολείου των Τεχνών»).
Με το διάταγμα αυτό εισάγεται στο καθημερινό σχολείο το μάθημα «Στοιχειώδεις
Γνώσεις Θεωρητικής και Πρακτικής Μηχανικής» σε αντιδιαστολή με το μάθημα
«Εξήγησις των Μηχανών και των Οικοδομών» το οποίο εισάγεται «εις το των Κυριακών
Σχολείον». Εμφανίζεται δηλαδή για πρώτη φορά διαφοροποίηση μεταξύ μαθημάτων
Μηχανικής και Μηχανουργίας - Οικοδομικής. Ενώ όμως το διάταγμα του Όθωνα θεωρητικώς
επικυρώνει και εξειδικεύει τις εισηγήσεις του Τσέντνερ στην πραγματικότητα
(και για οικονομικούς κυρίως λόγους) κινείται σε πολύ χαμηλότερη, από άποψη
ποιοτικής αναβάθμισης του Σχολείου, κατεύθυνση. Το χειρότερο όμως είναι ότι ούτε
τα ελάχιστα προβλεπόμενα από το διάταγμα της 22/10/1843 εφαρμόσθηκαν, δεδομένου
ότι ως αποτέλεσμα της πολιτειακής αλλαγής της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843 ο
οραματιστής Τσέντνερ απομακρύνεται (ως Βαυαρός) από τη Διεύθυνση του Σχολείου
και επιστρέφει στη Γερμανία. (Ως δείγμα της εξαιρετικής του αγάπης για την Ελλάδα
αναφέρεται ότι μετά την επιστροφή του στη Γερμανία έγραψε ένα βιβλίο-ύμνο για
τον φυσικό πλούτο της Ελλάδος. Το βιβλίο αυτό υπάρχει στην κρατική βιβλιοθήκη της
Στουτγκάρδης). Ο Δήμος Αθηναίων για να τιμήσει τον Τσέντνερ έχει δώσει το όνομά
του σε δρόμο στο 7ο δημοτικό διαμέρισμα ενώ το Ίδρυμά μας δεν έχει προβεί ακόμα
σε ανάλογη ενέργεια προς τιμή του ουσιαστικού ιδρυτού του.
4. Περίοδος Λύσανδρου Καυταντζόγλου (1844-1862): H απαξίωση της Μηχανικής
Μετά την απομάκρυνση του Τσέντνερ η Διεύθυνση του Σχολείου ανατίθεται στον Λ.
Καυταντζόγλου και οι υπάρχοντες διδάσκαλοι διαμορφώνουν το Πρόγραμμα Σπουδών
για το έτος 1843-1844 με αρκετές αποκλίσεις από τα προβλεπόμενα από το
διάταγμα του Όθωνα.
Ειδικότερα για τη Μηχανική, στο μεν «Σχολείον των Κυριακών» προβλέπεται η
διδασκαλία του μαθήματος «Μηχανική» (μόλις μία διδακτική ώρα εβδομαδιαίως) στο
δε «Σχολείον Καθημερινόν» του μαθήματος «Στοιχειώδης Μηχανική» (με δύο διδακτικές
ώρες ανά εβδομάδα). Ως διδάσκων αμφοτέρων των μαθημάτων προβλέπεται από το
Πρόγραμμα ο Π. Δάρβαρης ενώ στο πρόγραμμα υποσημειώνεται ότι «…το μάθημα
τούτο (Μηχανική) συνέχεται με την πρακτική διδασκαλία επιτηδευμάτων εις εργοστάσια
οσονούπω συστηθησόμενα εν τω Σχολείω» [4].
Οι πληροφορίες που υπάρχουν για τον Π. Δάρβαρη είναι ελάχιστες. Εικάζεται ότι
πρόκειται περί του Πέτρου Δάρβαρη, υιού του Νικολάου Δάρβαρη (από την Κλεισούρα
της δυτικής Μακεδονίας), ευκατάστατου εμπόρου εγκατεστημένου στο Σεμλίνο
της Ουγγαρίας από τα μέσα του 18ου αιώνα. Ο αδελφός του Δημήτριος Δάρβαρης
υπήρξε λόγιος με ευρεία πανεπιστημιακή μόρφωση και σημαντικό συγγραφικό έργο
30 Σ Τ Α Υ Ρ Ο Σ Κ. Κ Ο Υ Ρ Κ Ο Υ Λ Η Σ