ÇÃÂÌνια - ΕθνικÃÂŒ ΜεÄÃÌβιο ΠολÃ…ÄεÇνείο
ÇÃÂÌνια - ΕθνικÃÂŒ ΜεÄÃÌβιο ΠολÃ…ÄεÇνείο
ÇÃÂÌνια - ΕθνικÃÂŒ ΜεÄÃÌβιο ΠολÃ…ÄεÇνείο
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Έ λ ε ν α Μ Α Ν Ι Α Τ Η<br />
Πανεπιστημιακοί καθηγητές στο Πολυτεχνείο (1836-1910)<br />
Ανίχνευση του εκπαιδευτικού και επιστημονικού τους ρόλου<br />
Από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αι. το ενδιαφέρον της πανεπιστημιακής κοινότητας<br />
των φυσικών επιστημόνων στρέφεται στην προσπάθεια σύζευξης των φυσικών<br />
επιστημών με τη βιομηχανική πρόοδο, τη στιγμή που το αίτημα για οικονομική<br />
ανόρθωση και εκσυγχρονισμό του ελληνικού κράτους συμπίπτει με τον κύριο άξονα<br />
του πολιτικού οράματος του Τρικούπη. Η νέα συγκυρία, επομένως, διαμορφώνει ένα<br />
ευνοϊκό κλίμα και προσφέρει τη δυνατότητα στους φυσικούς επιστήμονες να συνδέσουν<br />
την επερχόμενη βιομηχανική πρόοδο με την ανάγκη θέσπισης και διάδοσης<br />
των φυσικών επιστημών.<br />
Ωστόσο, πολύ νωρίτερα, σχεδόν ταυτόχρονα με το Πανεπιστήμιο, ιδρύεται ένα ίδρυμα<br />
στοιχειώδους, αρχικά, τεχνικής εκπαίδευσης «διά να προάξη την βιομηχανίαν του<br />
Κράτους» (Εφημερίς της Κυβερνήσεως, αρ. 55, 6 Νοεμβρίου 1837) και μάλιστα τα έξοδα<br />
συντήρησής του καταχωρίζονται στην κατάσταση του υπουργείου Εσωτερικών στη<br />
θέση των εξόδων για τη βιομηχανία (Μπίρης Κ., 1959 :22-23). Πρόκειται για το «Πολυτεχνικόν<br />
Σχολείον», το οποίο, θεωρητικά τουλάχιστον, εντάχθηκε στη λογική της βιομηχανικής<br />
ανάπτυξης και προόδου, όμως γρήγορα οι Καλές Τέχνες ανέστειλαν για μεγάλο<br />
χρονικό διάστημα την εκπαιδευτική του φυσιογνωμία προσδίδοντάς του χαρακτήρα<br />
κυρίως καλλιτεχνικό. Μια σειρά μεταρρυθμίσεων μετά το 1863 και κυρίως μετά το 1887<br />
επαναπροσδιόρισαν την εκπαιδευτική του λειτουργία και την προσάρμοσαν σταδιακά<br />
στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και στην πορεία ανάπτυξης της οικονομίας.<br />
Στην προσέγγιση των φορέων που συντάχθηκαν στις διαδοχικές αναβαθμίσεις<br />
του Πολυτεχνείου, θα πρέπει να εστιάσουμε στο ρόλο των πανεπιστημιακών καθηγητών<br />
οι οποίοι δίδαξαν σε αυτό κυρίως φυσικομαθηματικά μαθήματα. Πιο συγκεκριμένα<br />
να δούμε, πώς επιδρά στην προοπτική ανάδειξης της γενικότερης φυσιογνωμίας<br />
του Ιδρύματος ο επιστημονικός τρόπος σκέψης και η νοοτροπία, που σαφώς<br />
έφεραν από το χώρο του Πανεπιστημίου. Επίσης, πώς τα στοιχεία αυτά κινητοποιούν<br />
για πρωτοβουλίες και δημιουργούν ακαδημαϊκές τάσεις σε έναν εκπαιδευτικό θεσμό<br />
που παίρνει από τη μια μεριά όλο και περισσότερο το χαρακτήρα τεχνολογικού<br />
ιδρύματος, από την άλλη όμως, για μακρό χρονικό διάστημα, είναι εκτός της<br />
εκπαιδευτικής πυραμίδας. [1] Ιδιαίτερα για την περίοδο 1875-1910, κατά την οποία ο<br />
λόγος της κοινότητας των φυσικών επιστημόνων έχει αρχίσει να παγιώνεται γύρω<br />
από την αναγκαιότητα ύπαρξης και ενδυνάμωσης των φυσικών επιστημών, σε συνδυασμό<br />
με την επιστημονική υποστήριξη της εγχώριας βιομηχανίας, το παράδειγμα<br />
του Πολυτεχνείου και το πλαίσιο της σχέσης του με το Πανεπιστήμιο συμβάλλει στη<br />
συμπλήρωση της εικόνας των φυσικών και τεχνικών επιστημών ως προς την εμπλοκή<br />
τους με το θέμα της προόδου και του εκσυγχρονισμού της χώρας. Έμφαση θα δοθεί<br />
σε γεγονότα και πρόσωπα από τον πανεπιστημιακό χώρο, που συνέβαλαν στη διαμόρφωση<br />
και την εξέλιξη του θεσμού, σε συνάρτηση με τις τάσεις και τις ιδεολογικές<br />
συνιστώσες της εποχής τους.<br />
H Έλενα Μανιάτη είναι Διδάκτωρ<br />
Ιστορίας των Επιστημών,<br />
Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα ΜΙΘΕ<br />
[1] Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο υπάγεται στη δικαιοδοσία του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων<br />
μόλις το 1940 (Εφημερίς της Κυβερνήσεως, αρ. 153, 18 Μαρτίου 1940). Μέχρι το 1890<br />
υπαγόταν στο τμήμα Δημόσιας Οικονομίας του υπουργείου Εσωτερικών. Από το 1890 και έπειτα στη<br />
διεύθυνση Δημοσίων Έργων του ίδιου υπουργείου και στη συνέχεια στο υπουργείο Συγκοινωνιών,<br />
από όπου αποσπάστηκε η συγκεκριμένη Διεύθυνση.<br />
Ε Ν Ο Τ Η Τ Α I : Α Π Ο Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Τ Ο Υ Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Υ<br />
59
Change language