χρόνια - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Υπήρχαν επίσης βοηθητικές γραμμές, πολύ μικρότερες, που χρησίμευαν για τη
μεταφορά του μεταλλεύματος με βαγονέτα από το εσωτερικό των μεταλλευτικών
φρεάτων στους χώρους όπου γινόταν η φόρτωση του μεταλλεύματος στα βαγόνια
που κινούνταν στο κυρίως δίκτυο. Αυτά τα βαγονέτα κινούνταν είτε με τα χέρια είτε
με τη χρησιμοποίηση ζώων [17] . Πρόκειται για τον υπόγειο σιδηρόδρομο.
11α
11β
11α -11β. Ο Φόρος το 2002 (Φόρος:
εκεί εισπράττονταν τα τέλη για τα
προϊόντα που εισάγονταν στο Δήμο
Λαυρεωτικής)
Σιδηρόδρομος της Ελληνικής Εταιρείας Μεταλλουργείων Λαυρείου
Το 1870 η εταιρεία Hilarion Roux et Cia κατασκεύασε τον πρώτο σιδηρόδρομο στην
Καμάριζα για τη μεταφορά και διακίνηση του μεταλλεύματος [18] . To Λαυρεωτικό
Ζήτημα επιλύθηκε, όπως προαναφέρθηκε, το 1873, όταν όμιλος κεφαλαιούχων με
πρόεδρο τον Ανδρέα Συγγρό, αγόρασε όλα τα δικαιώματα τα σχετικά με την εκμετάλλευση
των σκωριών και όλες τις μεταλλευτικές και σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις
της Εταιρείας Hilarion Roux et Cia [19] .
Από την Εταιρεία Hilarion Roux et Cia το 1873 προέκυψαν δυο νέες εταιρείες [20] :
H Ελληνική Εταιρεία των Μεταλλουργείων Λαυρείου (Ε.Ε.Μ.Λ), και
Τα Μεταλλεία Καμαρίζης [21] .
Η Εταιρεία Μεταλλουργείων Λαυρείου απέκτησε τις σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις
της προκατόχου της, οι οποίες ξεκινούσαν από τα Εργαστήρια και έφταναν στην
Καμάριζα, καλύπτοντας μια έκταση της τάξεως των 5 χλμ. Σε κάποιο σημείο υπήρχε
διακλάδωση: η μία γραμμή κατευθυνόταν στα Μεγάλα Πεύκα σε απόσταση 5 χλμ.
και η άλλη έφτανε στο Δημολιάγκι. Τα τέρματα και των δύο αυτών διακλαδώσεων
ήταν σε περιοχές όπου γινόταν φόρτωση σκωριών και εκβολάδων.
Αυτές οι γραμμές που μόλις αναφέρθηκαν ήταν οι κύριες γραμμές. Υπήρχαν και
πολλές μικρότερες διακλαδώσεις για τη μεταφορά των εκβολάδων. Υπήρχαν επίσης
πολλές και μέσα στις εγκαταστάσεις της Εταιρείας για την απομάκρυνση των απορριμμάτων
των πλυντηρίων, των καμίνων και για την εξυπηρέτηση όλων των άλλων
υπηρεσιών. Το 1888, γράφει ο Αν. Κορδέλλας, το συνολικό μήκος των γραμμών αυτών
έφτανε τα 23 περίπου χιλιόμετρα, και το πλάτος της γραμμής ήταν παντού 1 μέτρο [22] .
Το 1871 τέθηκε σε λειτουργία και η γραμμή που συνέδεε τα Εργαστήρια με την
Καμάριζα και τον Μπερζέκο. «η γραμμή αυτή διέρχεται πλησίον της Καμαρίζης δια σύριγγος,
ήτις έχει έκτασιν 265,25 μέτρων, έργον μοναδικόν εν Ελλάδι» [23] , όπως γράφει ο
Αν. Κορδέλλας.
12α
12β
12α -12β. Ο Φόρος το 2002 (Φόρος:
εκεί εισπράττονταν τα τέλη για τα
προϊόντα που εισάγονταν στο Δήμο
Λαυρεωτικής)
[17] Κ. Ανδρουλιδάκης, «Σιδηρόδρομοι του Λαυρίου», Λαύρειο, Μεταλλεία-Βιομηχανία-Ανεργία, Εφημ.
Καθημερινή, Επτά Ημέρες, σ. 18.
[18] Α. Κορδέλλας, «Το Λαύρειον», 1890, σ. 74.
[19] «τη νύχτα της 15 προς 16 Φεβρουαρίου του 1873, υπεγράφοντο τρία συμβόλαια, τα υπ’ αριθ.
18838,18839,18840, μεταξύ του Αν. Συγγρού και του Ι. Σερπιέρη ενώπιον του συμβολαιογράφου Κ. Αντωνιάδου».
Με το πρώτο συμβόλαιο ο Σερπιέρη πώλησε στον Αν. Συγγρό, ως αντιπρόσωπο και διαχειριστή
της Τράπεζας της Κωνσταντινούπολης τις κτίσεις της Εταιρείας Hilarion Roux et Cia, δηλαδή σκωρίες,
σιδηροδρόμους, καταστήματα και τις αξιώσεις επί των εκβολάδων έναντι του ποσού των 11.500.000
γαλλικών φράγκων. Με το δεύτερο συμβόλαιο ο Σερπιέρη πώλησε το μεταλλείο του ένθειου αργυρούχου
μολύβδου στο Λαύρειο και την αίτηση περί παραχωρήσεως ψευδαργύρου στον Αν. Συγγρό έναντι του
ποσού των 1.000.000 γαλλικών φράγκων. Με το τρίτο συμβόλαιο ο Αν. Συγγρός προσελάμβανε ως «κοινωνούς
και συνδιοκτήτας» τους κ. Ιλάριον Ρου και Ι. Β. Σερπιέρης έναντι του ποσού των 200.000 γαλλικών
φράγκων. Εφημ. Αιών, αριθ 2923, 19.06.1873, σ. 1.
[20] Αθ. Μαρκουλή, «Η δημιουργία και εξέλιξη της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρείου (Γ.Ε.Μ.Λ.),
σηματοδοτεί νέες εξελίξεις στον οικονομικό και βιομηχανικό τομέα της Ελληνικής κοινωνίας του 19 ου και
20 ου αι», Διδακτορική διατριβή, ΕΜΠ, Αθήνα 2008, σ. 18.
[21] Ανδρέας Κορδέλλας, Ο Μεταλλευτικός Πλούτος και οι Αλυκαί της Ελλάδος, Αθήνα 1902, σ. 62-64.
[22] Α. Κορδέλλας, «Η βιομηχανία της Εταιρίας των Μεταλλουργείων Λαυρίου και τα μεταλλευτικά και
μεταλλουργικά αυτής προϊόντα εν τηι Δ’ Ολυμπιακηι Εκθέσει», Εν Αθήναις, 1888, σ. 53.
Κ. Ανδρουλιδάκης, «Η ιστορία των Σιδηροδρόμων», Επτά Ημέρες, Καθημερινή, 15.10.1995, σ. 7.
[23] Ό.π. σ. 54.
392 Α Θ Α Ν Α Σ Ι Α Μ Α Ρ Κ Ο Υ Λ Η