14 - 17

GÜNEŞ, Hasan Hüseyin-GÜNEŞ, Gülcan Avşin
XVI. Yüzyıl Kudüs’ünün Vakıfları: Bir Osmanlı Şehrinin Tarihsel Vakıf Ağı
Tarih boyunca, vakıf sistemi, İslam şehirlerinin temel müesseselerinden biri olmuştur. Bu durum, yüzyıllar boyunca
Müslüman devletlerin hâkimiyeti altında kalan Kudüs için de geçerlidir. Bu bağlamda Kudüs’teki vakıfların, şehrin
tarihsel ve kültürel hafızasını oluşturmakta büyük bir rol oynadığı söylenebilir. Bu tebliğin temel amacı, vakıfların bu işlevini
XVI. yüzyıl Kudüs’ünün mevcut tek vakıf tahrir defteri olan 342 nolu defter üzerinden ortaya koymaktır. Başka bir
ifadeyle bu araştırma, Kudüs’ün Eyyübî, Memlük ve Osmanlı dönemlerine ait vakıflarının tespitini içermektedir. Böylece,
Kudüs’te kurulmuş olan bu müesseselerin, şehre hâkim olan İslam devletlerine göre dağılımını görmek de mümkün olmuş
ve Kudüs’teki vakıf ağının tarihsel serüveni izlenebilmiştir. Bu çalışmanın özgünlüğü, literatürde mevcut defterle ilgili
müstakil herhangi bir araştırmanın bulunmamasından kaynaklanmaktadır. Bunun yanında, yüzyıllarca İslam devletleri
ve özellikle de Osmanlı hâkimiyetinde kalan Kudüs hakkında yapılan Türkçe araştırmaların yeterli olmayışı göz önünde
bulundurulduğunda, tebliğin ehemmiyeti ortaya çıkmaktadır.
124|
Waqfs of the XVI th Century Jerusalem: The Historical Waqf Web of an Ottoman City
Throughout history, waqf system is one of the basic institutes of Islamic cities. This case is valid for Jerusalem
where is under the rule of Muslim states for centuries. So it can be claimed that waqfs of Jerusalem have a big role to form
the historical and cultural memory of the city. The main purpose of this paper is to introduce this function of waqfs by using
the only waqf tahrir defter of Jerusalem numbered 342. In other words, this study finds out the waqfs belong to Ayyubid,
Memluk and Ottoman eras in Jerusalem. So it is possible to determine the range of those institutes founded in Jerusalem
according to the dynasties which ruled the city and it can be seen the historical adventure of the waqf web in Jerusalem.
The originality of this study is that there is no search on the waqf tahrir defter numbered 342 accepts this one. In addition to
this, there is very limited study in Turkish literature on Jerusalem where was under Islamic states and especially Ottoman
rule for centuries.