14 - 17

ÇAKMAK, Biray
Taşra İdaresinde Osmanlı Merkeziyetçiliğinin Sınırlarına Dair: Uşak Kazasında Yönetilme
Kaygıları (1876-1908)
Bu çalışma, geç dönem Osmanlı taşra toplumunda, güçlü bir şekilde yönetilme kaygılarının var olduğunu iddia
etmektedir. Bu iddiayı, 1876-1908 yılları arasında, Uşak kazası özelinde ispatlamak amacıyla kaleme alınmıştır. Bu çerçevede
Uşak kazası ahalisinin, 1876-1908 yılları arasında mütemadi bir nitelik taşıyan mülki statüyü değiştirmeye yönelik talepleri
söz konusudur. Uşak’ın varlığını, kaza olarak sürdürmesine ahali razı değildir. Liva olmayı ve Hüdavendigar vilayeti, yerine,
Aydın vilayetine bağlanmayı istemektedir. Bu taleplerinde de son derece ısrarcıdırlar. Ayrıca ahalinin, Karahallı köyünde
nahiye kurulmasına yönelik güçlü talepleri vardır. Bu taleplerinin gerçekleşmesi için, nahiyenin kurulması halinde sarf
edilmesi gerekecek masrafları karşılamayı taahhüt etmek suretiyle, güçlü bir irade ortaya koydular. Yani bu taleplerinin
gerçekleşmesi için maddi külfete katlanmayı göze aldılar. Kurulmasını müteakip Karahallı nahiyesi memur maaşlarını,
karşılamak suretiyle de taahhütlerini yerine getirdiler. Ahalinin yönetilme kaygıları, kaymakamlar aleyhindeki şikâyetlerinde
de kendini gösterdi. Güçlü şikâyet kültürü, kaza idaresinde istikrarı sekteye uğratma raddelerine kadar geldi. Neticede
Uşak kazası ve ahalisi, merkezin gözünde, sa’bü’l-idâre, müşkilü’l-idâre, ahvâli ma’lûm ise de, sızıldının eksik olmadığı yer
gibi ifadelerle tavsif edildi. Çalışma, bu çerçevede Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nin çeşitli tasniflerinde yer alan belgelerdeki
bilgiler üzerine inşa edilmiştir.
Administrational Challenges in Uşak District in the Face of Sublime Porte’s Centralization
Policies (1876-1908)
This study argues that countryside citizens during the late Ottoman period faced fundamental administrational
problems. Aforementioned argument will be enlightened within the case of Uşak district between 1876 and 1908. Uşak
residents were not content with the administrational position of Uşak and struggled to change its status from kaza to liva.
Besides, they requested Karahallı to be raised to nahiye level and acknowledged that they were ready to cover all necessary
expenses. Likewise, right after the establishment of Karahallı nahiye, they financed salaries of appointed civil servants.
Administrational issues and the strong petitioning culture of Karahallı residents could also be observed on the complaints
against kaymakams. Thus, Uşak district and its inhabitants were frequently, in Ottoman documents, referred as a place of
never-ending administrational troubles. This study is mainly based on the archival material derived from the Prime Ministry
Ottoman Archives.
|67