14 - 17

SERDAROĞLU, Serdar Ü.
İngiltere-Osmanlı Deniz Ticaretinde Kurumsal Değişim (1580-1650): İngiliz Gemi Sahipliği,
Gemi-Sermaye Ortaklıkları ve Tüccarlar
Avrupa’daki devletlerin özellikle 15. yüzyıl ortalarından itibaren ticari faaliyetlerini Akdeniz ve doğusuna doğru
taşıma gayretleri içinde bulundukları bilinmektedir. Avrupa devletlerinin ticari faaliyetlerini Doğu’ya taşıma çabalarına
İngiltere özelinden bakıldığında Akdeniz ve doğusuna bizatihi İngiliz gemileri ile yapılan ticaretin 1580-1650 yılları arasındaki
ilk dönemi dikkat çekicidir. Bahsi geçen bu ilk dönemi özellikle sermaye odaklı gemi işletme yöntem ve kurumlarının
farklılıkları nedeniyle iki ayrı dönemleme üzerinden incelemek gerekmektedir. Bu dönemlerden ilkini 1580-1620 yılları arasında
gerçekleşen müstakil gemi sahipliği örneklerinin daha çok olması hasebiyle ‘sole-shipowning’ olarak; diğer dönemi
ise birden fazla ortağın sahip olduğu gemi sermayedarlığının artması dolayısıyla ‘joint-stock company’ dönemi olarak tarif
etmek uygundur.
Bu çalışmada, 1580-1650 döneminin ayırt edici işletme tarihi kurumları, gemi ticaretinin yönetimi ve uygulamaları
ile değişimin iktisadi, ticari ve askeri unsurlarının neler olduğu zikredilen iki ayrı dönem üzerinden karşılaştırmalı olarak
analiz edilmektedir. İlk dönem için1 Levant Kumpanyası’nın temsilcilerinden olan üç önemli müstakil gemi sahibi tüccarın2
ticari faaliyetleri British Library ile National Archive’dan edinilen gemilerin tonaj, mal bileşimi, iş bölümü ve genel
işlemleri ile ilgili veriler üzerinden ortaya konulacaktır. İkinci dönem için ise özellikle Trinity Deniz Mahkemesinin 1626-
1638 tarihleri arasında vermiş olduğu gemi sertifikaları üzerinden gemi ortaklık düzeylerinin nasıl değiştiği tartışılacaktır.
224|
Institutional Change in the Ottoman-British Shipping Trade in the Period of 1580-1650:
Sole-Shipowning, Shipowning Partnerships and Merchants
It is known that the European states have been disposed to spread their commercial activities towards the Mediterranean
and East especially from the mid-15 th century. When examining the spreading efforts of European states, commercial
activities toward the East through the efforts of England, trade with British origin ships to the Mediterranean and
the Eastern in the years of 1580-1650 was remarkable. By the reason of differences in methods and institutions in business
operating of ‘merchant marines’ based on capital-oriented in the aforementioned years, it is necessary to examine within
the two different period. The first period can be defined as a ‘sole-shipowning’ for the years of 1580-1620 because of the
prevalence of the detached ship ownership in this term. The other period is related to the ‘joint-stock company’ institution
or the methods of doing business due to ownership of marine ship occured more than one partner in this period.
In this paper, analyzed with a comparative method, the notable business history institutions, the business operating
and implementation of merchant marine- shipping trade with economic, commercial and military elements of changing
in the mentioned two separate periods in years of 1580-1650. For the first period, the business operations of three major
merchants, representatives of the Levant Company, will be traced by way of information of combination of commodities,
burden-tonnage, division of labor structure and other general processes in accordance with the records from British Library
and National Archive. Also, according to the Trinity Marine Copurt records regarding the ship certificate in the years of
1626-1638, the level and general characteristics of ‘shipowning partnerships’ will be discussed.