14 - 17

AYDIN, Ayşe
Osmanlı Dönemi Isparta ve Burdur Kiliseleri
Bugün daha çok tarih öncesi, Helenistik ve Roma dönemleri araştırılmakta olan Pisidya Bölgesi’ndeki Burdur ve
Isparta’da yaşayan gayrimüslimler, 20. yüzyıl başlarına kadarki süreçte balıkçılık, şarapçılık yanı sıra genellikle ticaretle
ilgilenmişlerdir. I. Dünya Savaşı başlangıcında varlıklarını koruyabilen, Kurtuluş Savaşı yıllarında sayıları artan gayrimüslimler,
mübadeleyle birlikte yaşadıkları yerleri terk etmişlerdir.
Burdur ve Isparta’daki sosyo-ekonomik durumları oldukça iyi gayrimüslimler, yaşadıkları kentlerin ticari ve ekonomik
hayatına canlılık getirerek, kendilerine ait ibadet mekânları ve okullarıyla da kültürlerini yaşatmışlardır.
Bu kültürün canlı tanıklarından önemli bir grubu kiliseler oluşturur. Bu kiliselerden Isparta merkezdeki Aziz
Georgios (Aya İshotya) ve Panhagia (Aya Baniya) kiliseleri, Eğirdir, Aziz Stephanos Kilisesi ve Burdur’daki Kavaklı Rum
Kilisesi Bizans sonrası döneme ait, günümüze sağlam ulaşmış dört kilisedir.
Plan açısından yapılar değerlendirildiğinde dört kilisenin de ortak özellikleri üç nefli bazilikal planlı olmalarıdır.
Destek olarak hepsinde sütun kullanılmıştır. Bema, Burdur örneğinde üç bölümlüdür, diğerlerinde ise dıştan çokgen kılıflı
ana apsise sahiptir. Kiliselerin ortak özelliklerinden biri batı cephelerinde iki katlı narthekslerinin olmasıdır. Isparta kiliselerinde
üst örtü çapraz tonozlardan meydana gelir. Burdur ve Eğirdir kiliselerinde ise içteki beşik tonoz, dışta beşik çatı ile
kapatılmıştır.
Isparta ve Burdur’daki kiliseler 18.-19. yüzyıla tarihlendirilen, yapıldıkları dönemin yöresel mimari özellik ve ortak
zevklerini yansıtan Bizans sonrası döneme ait önemli bir grubu oluşturmaktadır.
32|
Burdur and Isparta Churches in the Ottoman Period
The non-Muslim population living in Burdur and Isparta in Pisidia region, whose Prehistoric, Hellenistic and
Roman periods are still being explored, were interested in fishing, winemaking as well as trade until the beginning of the
20 th century. The non-Muslims who protected their existence in the beginning of the First World War and increased their
population in number during the War of Independence had to leave their homes due to population exchange. The non-Muslims
whose socio-economic conditions were very good brought liveliness to the trade and economy of the cities they lived
in and conserved their culture alive with their own schools and religious practices and the centers.
The churches constitute an important group of this culture as witnesses. St. George (Aya İshotya) and Panhagia
(Aya Baniya) churches in the city centre of Isparta, St. Stephanos Church in Eğirdir and Kavaklı Greek Church in Burdur
are the churches of the Post-Byzantine period and still survive in good condition.
When the buildings were analyzed in terms of plans, the common feature these four churches shared is that they
had a three-nave basilical ground plan. The pillars were used as a support. The bema has three sections in Burdur example.
But, it has main apsis which has an exterior polygonal cover on the other examples. One of the common features of the
churches is that they had a two-storied narthex on their west facade. The upper part of the churches of Isparta is covered
with diagonal vaults. The interior barrel-vault was covered with an exterior barrel roof in the churches of Burdur and Eğirdir.
The churches in Isparta and Burdur which were dated to the 18 th and 19 th centuries make up an important group
of the Post-Byzantine period and reflecting the regional architectural features and the common tastes of the period they
were constructed in.