14 - 17

IŞIN, Priscilla Mary
Döner Kebabin Geçmişi
Döner kebabın tarihine ışık tutmak amacıyla, bu makalede, tarihi kaynaklarda az (miktarda) bulunan –ender
görülen- seyrek olarak bulunan-rastlanan fakat çarpıcı bilgiler derlenmiştir. 1432 yılında Bursa yakınlarındaki bir köyde,
Fransız gezgin Bertrandon de Brocquière’a ikram edilen çevirme kebabı, bir çeşit döner kebap olmalıdır. 1666 yılında Evliyâ
Çelebi, Kırım’da hazırlanan ve yatay döner kebabı olduğu şüphe götürmeyen bir kebap türünü detaylı olarak anlatır.
Onyedinci yüzyılın başında İstanbul’da kopyalanan ve resimlenen bir yazmadaki iki minyatürde ise açık havada pişirilen
döner kebap tasvir edilmiştir.
Ondokuzuncu yüzyılın başından itibaren döner kebapla ilgili bilgiler çoğalır. Başta İstanbul olmak üzere Osmanlı
ülkesine gelen ve birçok Avrupalı gezgin, döner kebabından beğeniyle bahseder. İlk olarak 1852 yılında, dik olarak şişte
pişirilen döner kebabından bahsedilir. Yüzyılın ortasına ait bir fotoğraf ve bir renkli resimde dik döner kebabı görülür. 19.
yüzyılın ikinci yarısında, yatay döner kebap bir Osmanlıca yemek kitabında “İzmir kebabı” adıyla ve mesire yemeği olarak
anlatılır.
Bu bilgilerin ışığında döner kebabın önceleri çevirme kebabı gibi açık havada yapılan bir kebap olduğu ve muhtemelen
onsekizinci yüzyıldan itibaren kebapçı dükkanlarında yapılmaya başlanmasıyla yabancı gezginlerin bunu tatma
olanağına kavuştukları düşünülebilir. Ortaya çıktığı yer konusunda ise eldeki bilgilerin ışıgında kesin bir sonuca varılamamaktadır
ancak beğenilerek geniş bir coğrafyaya yayıldığı görülür.
The History of Döner Kebap
In order to throw light on the history of döner kebap, this article brings together the patchy but striking information
on the subject. A kebap offered to the French traveller Bertrandon de Brocquière by some Turks in a village near Bursa
in 1432 sounds like a form of döner kebap. In 1666 Evliyâ Çelebi gives a detailed description of what is undoubtedly döner
kebap prepared on a horizontal spit in the Crimea. Two miniatures in a manuscript copied and illustrated in İstanbul in the
early seventeenth century depict döner kebap being cooked on a horizontal spit in the open air.
From the beginning of the nineteenth century accounts of döner kebap proliferate, mainly in accounts by European
travellers to Ottoman Turkey. The first description of döner kebap cooked on an upright spit dates from 1852. In the
second half of the nineteenth century an Ottoman cookery book describes horizontal döner kebab as a type of kebab made
at picnic places in the city of İzmir. Two pictures of döner kebab dating from the mid-nineteenth century are known, one a
photograph and the other a coloured print.
In the light of written and visual evidence, we can deduce that döner kebap was originally a dish made for outdoor
gatherings. Probably from the eighteenth century onwards it began to be made at kebap shops, giving foreign visitors
the opportunity to taste it. As for its place of origin, the evidence does not allow us to draw a conclusion but instead suggests
that this type of kebap became popular and spread over a wide geographical area.
|135