14 - 17

KABASHI, Shasivar
Osmanlı Son Zamanında Kosova Vilayeti’ndeki Alfabe Meselesi
Bu çalışmada, Kosova vilayetindeki eğitim ve alfabe sorunları incelenecektir. Bu inceleme, Kosova Vilayeti’nin
ilk kuruluş yılı olan 1877’den Osmanlı yönetiminin sonuna kadarki süreci kapsamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık
Osmanlı Arşivleri ve Türkçe, Arnavutça ve İngilizce çeşitli kaynaklardan faydalanılarak eğitim sistemi ve sorunları
hakkında inceleme yapılacaktır. II. Abdülhamit devrinden İttihatçılara kadar olana dönem içerisindeki devlet okulları ve
eğitim politikaları bağlamında, Kosova’daki eğitim hayatı incelenecektir. Kosova Vilayeti’ndeki milliyetçilik hareketleri ve
olayları, özellikle de Arnavutça eğitimine dair gelişmeler ve sorunlar incelenecektir. O zamanki en tartışmalı meselelerden
biri olan Arnavutlar’da Latin alfabesi gelişmesi ve kullanılması üzerinde de inceleme yapılacaktır. Arnavutların kendilerine
mahsus harfleri olmadığı için Müslümanlar Arap, Ortodokslar Rum, Katolikler de Latin harflerini kullanırlardı. Rum ve Latin
harfleriyle tedrisat yapan yabancı okullarda okuyan Arnavutların, bunların tesirinde kalarak milli kimliklerini unutmaya
başladıklarını gören bazı aydınlar, XVII. yüzyıldan itibaren birçok alfabe düzenlemişlerdi. Meşrutiyet’in ilanından sonra
alfabe kargaşasına son vermek gayesiyle 1908 Kasım’ında Manastır’da bir kongre düzenleyen Arnavutlar, bir Latin alfabesi
düzenlemişlerdir. Muhafazakâr bir vilayet olan Kosova, bu alfabeyi reddetmiş; Müslüman Arnavutlar bir çok olaylar çıkararak
buna tepki göstermişlerdir. Bu bölüm; araştırma, tartışma, sonuç ve öneriler ile sona erecektir.
The Issue of the Alphabet in the Vilayet of Kosovo during the End of the Ottoman Rule
The main focus of this research is the issue of education in general and that of the alphabet in particular, in the
Vilayet of Kosova. This research covers the period from the year 1877 till the end of Ottoman Empire. This study is based on
the evaluation of many documents such as those from the Ottoman Archives of Prime Minister of the Republic of Turkey as
well as literatures in Turkish, Albanian and English languages. In that period of time, the most debated question was about
the usage of the Latin Alphabet among the Albanians, due to the fact that Albanians did not have a specific alphabet of their
own, but instead used a combination of letters from Arabic, Greek and Latin alphabets. Albanian intellectuals came up with
many different alphabets since XVII th century, trying to create a unified and pan-Albanian alphabet. After of the Second
Constitution, with the purpose of ending the problems about the alphabet, the congress of Manastir was called in order to
discuss the problem of the alphabet and finally chose the Latin one to be used by the Albanians. Vilayet of Kosovo which
was known as a very conservative one, especially because of the majority of the Muslim albanians held many protests and
demonstrations against this alphabet till the end of Ottoman rule and after it. Finally, the study is ended by a discussion, a
conclusion and further suggestions.
|149