14 - 17

YASLIÇİMEN, Faruk
Osmanlı Oryantalizmi ve Kolonyalizmi Tartışmalarına Historiyografik Bir Yaklaşım
Son yirmi yılda İngilizce yazılan Osmanlı tarihi literatüründe söylem analizleri ile etnik ve dini kimlikleri merkeze
alan akademik çalışmalar önem kazanmaya başladı. Literatürde Osmanlı Devleti uzun zamandır Avrupalı emperyalist
devletlerin 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında mağdur ettiği bir devlet olarak takdim ediliyordu. Fakat bazı tarihçiler
bu konuya yeni bir yaklaşım getirip Osmanlı Devleti’nin mağdur olmaktan ziyade, hayatta kalma refleksinin de eşlik
ettiği bir çeşit oryantalizm ve kolonyalizm ürettiğini iddia ettiler. Milliyetçi yaklaşımların ideolojik tartışmalarını hatırlatan
bu konu hakkında çok sayıda makale kaleme alındı. Yakın zamanlarda Osmanlı tarihçiliğinde güçlenen bu eğilime karşı,
çoğu alçak sesle olmakla birlikte, itirazlar da yükselmeye başladı. Alanda tartışmalar tüm hızıyla devam ediyor. Bu sunum,
konuyu historiyografik bakımdan ele alacak ve Osmanlı tarihi alanında bu söylemin yaygınlaşmasının ardında yatan muhtemel
sebepleri tartışacaktır.
A Historiographic Approach to the Ottoman Orientalism and Colonialism Debate
In the last twenty years, discourse analysis and studies on ethnic and religious identities gained importance
primarily in the English-written Ottoman scholarship. Ottoman Empire had been presented until recently as victim of European
imperialist states during the late nineteenth and early twentieth centuries. However, some historians asserted a new
perspective arguing that the Ottoman Empire, instead of being a victim, generated a kind of Orientalist outlook blended
with imperialist aspirations in dealing with its own periphery. On this particular subject, reminding ideological debates of
the nationalist perspectives of the past decades, numerous articles were published. Recently some objections were raised,
though not so loudly, to this growing trend in the Ottoman historiography. Debates are going on in the field. This presentation
will focus on the issue from a historiographic point of view and discuss possible reasons behind its dissemination in
the field of Ottoman studies.
|267