14 - 17

YILMAZ, Hakan
Orhan Gâzî’yi Sarayında Ziyaret Etmiş Bir Seyyah/Sûfî: Seyyid Kâsim El-Bağdâdî ve
Seyâhat-Nâme’sinin Kuruluş Devri Osmanlı Tarihi Açısından Önemi
Edebî, coğrâfî ve sosyo-kültürel araştırmaların başlıca kaynaklarından biri olan Seyahat-nâmeler, birer görgü tanığı
olan seyyahlar tarafından te’lif edildiği ve onların orijinal tespit ve izlenimlerini içerdiği için, tarihî gerçeklerin doğru
olarak belirlenmesi noktasında da birincil kaynaklar arasında önemli bir yere sahiptir. Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemi
ve bu dönem içerisinde, özellikle devletleşme yönünde ilk ve en önemli adımların atıldığı Orhan Gâzî devri ile ilgili sınırlı
sayıdaki çağdaş kaynaklar arasında da seyahat-nâmeler, kuşkusuz bu dönemi aydınlatacak en önemli tarihî materyallerin
başında gelmektedir.
Bu bildiride; çağdaş Arap coğrafyacı İbn Fazlu’llâh el-‘Ömerî’nin (ö. 749/1349) tasvir ettiği süreçten altı yıl, ünlü
Tancalı seyyah İbn Battuta’nın (ö. 770/1368) seyahatinden sekiz yıl önce Orhan Gâzî’yi Bursa’daki sarayında ziyâret etmiş
olan sûfî gezgin Seyyid Kâsım el-Bağdâdî’nin (ö. 750/1350) 1324 yılı Haziran-Aralık ayları arasına ilişkin gözlemleri ve bu
gözlemlerin kuruluş devri Osmanlı tarihinin tartışmalı meselelerini aydınlatmadaki önemi üzerinde durulacaktır. Tarihî
açıdan önemini ilk kez bu bildirimizle bilim dünyasına duyuracağımız, XIII-XIV. yüzyıl tasavvuf tarihi ve Osmanlı Devleti’nin
kuruluş tarihine ışık tutacak nitelikteki en eski seyâhat-nâme örneğini teşkil eden Bağdâdî Seyāḥat-nāme’si; Osman
Gâzî’nin ölüm tarihi ve oğlu Orhan’a devretmiş olduğu siyâsî oluşumun mâhiyeti, Osmanlı bürokrasisinin ve dinî-siyâsî
statülerinin hangi tarihlerde teşekkül ettiği, Bursa’nın gerçek fetih tarihi, gâzîliğin Orhan Gâzî, Seyyid Kâsım el-Bağdâdî
ve İslâm ulemâsının gözündeki değeri ve Sultan Orhan’ın Bursa’da inşâ ettirdiği Beg-sarayı’nın ayrıntılı tasvirleri… gibi
bilinmeyen pek çok noktaya, bir görgü şâhidinin orijinal izlenimleri doğrultusunda ışık tutmaktadır.
A Sufic Traveler Who Visited Orhan Ghazi at his Palace: Sayyid Kasim al-Baghdadi and the
Importance of His Travel Book of Terms the History of Establishment of the Ottoman Empire
Travel books which are one of the main sources of literary, geographical and socio-cultural researches have an
important place among the primary sources for determining the historical facts accurately since they are written by the
itinerants who are the eyewitnesses of what is written and also they include the original findings and impressions of them.
Travel books are the most important historical materials among the limited contemporary sources that are related to establishment
period of the Ottoman Empire and within this period, particularly the Orhan Ghazi period in which the most
important steps for becoming a state was taken.
This notice dwells on the observations of the sufic traveler Sayyid Kasim al-Baghdadi (d. 750/1350) in 1324 between
June-December who visited Orhan Ghazi at his palace in Bursa after six years from the period that the contemporaneous
Arab geographer Ibn Fadl Allah al-Omari (d. 749/1349) described and before eight years from the travel of famous
itinerant Ibn Battuta (d. 770/1368) from Tanca and the importance of this observations on illuminating the controversial
issues of the establishment period of the Ottoman Empire. The travel book of Baghdadi of which we will announce its historical
importance to the science world by this notice for the first time represents the oldest sample of travel books and will
throw light on the sufism history of XIII-XIV th centuries and the history of establishment of the Ottoman Empire. It will
also illuminate many unknown points through the original impressions of an eyewitness such as the death date of Othman
Ghazi and the character of the political entity that he transferred to his son Orhan, dates of formation of the Ottoman bureaucracy
and the religious-political statutes, actual conquest date of Bursa, value of the ghazis in the eyes of Orhan Ghazi,
Seyyid Kasim al-Baghdadi and Islamic scholar (ulema) and detailed descriptions of the Beg Palace that Sultan Orhan have
it built in Bursa.
|277