14 - 17

TÜRKHAN, Mehmet Sait
1704-1706 Yılları Arasında İskenderun Limanından Yapılan İngiliz İhracatı Hakkında
Bazı Gözlemler
İngiliz Levant Company üyesi tüccarlar İngiliz konsoloslarının himayesi altında İskenderun’da birer liman temsilcisi/konsolos
vekili bulundurarak limandaki ticari faaliyetlerini organize etmişlerdir. Liman temsilcisi limandaki İngiliz
gemilerinin yükleme ve boşaltma işleri, İskenderun-Halep arasında karşılıklı mal transferi ve limanda mevcut Levant Company’ye
ait 6 İngiliz deposunun idaresi başta olmak üzere ticari organizasyonun tüm aşamalarından sorumlu idi. Temsilci
ithalat aşamasında malların gemiye yüklenmesi ve gemi kaptanına teslimi, gemi manifestolarını Halep konsolosluğu ile
Londra’ya birer kopyasının göndermekle yükümlüydü.
Bu bildiride 1704-1076 yılları arasında İskenderun limanından mal yükleyen gemilere ait İngiltere’nin İskenderun
liman temsilcisi Walter More tarafından tutulmuş İngiliz ticaret filosundan toplam 8 gemiye ait konşimento (bill of
lading) kayıtları esas alınarak yaklaşık iki yıllık bir dönem için İskenderun limanından Londra’ya yapılan ithalat ile ilgili bir
mikro inceleme yapılacaktır. Hâlihazırda İngiliz Ulusal Arşivi’nde (The National Archives) bulunan konşimento kayıtları
bu bildirinin birincil kaynağını teşkil etmektedir. Konşimentolar deniz ticareti organizasyonunda gemiye yüklenen malın
gemi kaptanına limandan teslimi ve gönderildiği yerde hangi tüccara teslim edileceğini göstermesi için düzenlenen nakliye
belgeleridir. Belgeler her bir birim mal ve tüccar adına ayrı ayrı düzenlenmiştir. Bu kayıtlarda gemi ve kaptan adı, malı
Halep’ten gönderen ve Londra’daki alıcısı olan tüccarların adları, malın cinsi ve ağırlık cinsinden miktarı gibi bilgiler içermektedir.
Farklı tüccarlar adına toplam 385 birim mal kaydını içeren konşimento kayıtları bilgisayar ortamına aktarılmıştır.
Bu kayıtların farklı korelâsyonlar içinde çapraz okunma yöntemiyle 1704-1706 yıllarında İskenderun’dan gerçekleştirilen
İngiliz ihracatının toplam, mal cinsine ve tüccarlara göre dağılımı, bir gemiye yüklenen mal miktarı, gemi ve
tüccar başına düşen mal çeşitliliği gibi sayısal verilere ulaşılması ve bunların yorumlanması hedeflenmektedir.
Some Observations on the British Export from Scanderoon Port between 1704 and 1706
British Levant Company organized the commercial activities in Scanderoon by keeping a factor marine and
vice-consulate under the protection of Aleppo consulates. Factor marines were responsible for all stages of the commercial
organization primarily managing six English warehouses belonging to the Levant Company in the port and activities of
uploading and unloading English ships on the port, transferring goods mutually between Scanderoon and Aleppo. The factor
marine was also responsible for sending copy of ship manifestos and other documents relating the trade to the Aleppo
consulate and London.
In this paper, there will be a micro-examination of import activities from Scanderoon port to London, according
to the bills of loading records belonging to 8 British ships. These are the bills of loading having been sent to London by
Scanderoon factor marine Walter More between 1704-1076. These primary documents have been kept today at the National
Archives in London. These bills of loading are the documents that show us senders’ and purchasers’ names and kinds of
the commodities. These documents are arranged separately for each kind of commodities and each merchant. Names of
the ship and captain, kind and quantity of the commodities are also recorded in these documents. There are a total of 385
bills of loading records between 1704 and 1706. Based on these records, total British export from Scanderoon to London,
and export according to the quantity of commodities and each merchant’s share in the export will be studied for the years
between 1704 and 1706.
|255