14 - 17

DAŞKIRAN, Yaşar
Hafız İbrahim ve Ahmet Şevki’nin Şiirlerinde Osmanlı
Osmanlı Devleti’nin birçok dünya milletiyle sosyal, siyasî, ekonomik ve askerî ilişkileri olmuştur. Yaşamın farklı
alanlarında kendini gösteren bu ilişkiler geride zengin bir miras bırakmıştır. Dünya tarih mirasında en büyük pay sahibi
devletlerden biri olarak Osmanlı uzun süre İslâm medeniyetinin temsilcisi olma, onu geliştirme ve yayma şerefini taşımıştır.
Bu bağlamda Osmanlı’nın tarihi süreçte Araplarla olan ilişkisi önemlidir.
İslam coğrafyasının önemli bir kısmını oluşturan Arap yarımadası dünya tarihinde birçok devlete ev sahipliği
yapmış olup, İslam medeniyetinin bilim, kültür, mimari, sanat vb. alanlarda zengin tarihi birikiminin taşıyıcısı olmak gibi
bir misyonu üstlenmiştir. Uzun bir süre bu topraklarda etkin olan Türklerin İslam medeniyetine katkıları, Türklerin Arap
dünyasıyla ilişkileri tarihi açıdan önemli olduğu gibi bunun dil, edebiyat ve kültüre yansımaları kalıcı olmuştur.
Dört asır süren Osmanlı-Arap ilişkilerinin dil ve edebiyat alanında bıraktığı zengin mirasın izlerini Arap entelektüellerin
eserlerinde, şairlerin divanlarında, o dönemlerde yayın hayatında olan dergi, gazete gibi kaynaklarda görmek
mümkündür. Osmanlı’nın yaptığı savaşlar, Hıristiyan dünyasına karşı vermiş olduğu mücadeleler, Müslüman topraklarının
sömürgecilerden kurtarması şairler tarafından takdir edilmiştir. Bunların yanı sıra devlet yöneticileri öven, yaptıkları takdir
eden şiirlere de rastlamak mümkündür. Şairlerden bazıları o dönemde İslam dünyasının içinde bulunduğu şartları dikkate
alarak Müslümanların ihtiyaç duyduğu birlik beraberlik hususlarını da dile getirmişlerdir. Bu çağrılarda Osmanlı’nın büyük
bir rol üstleneceği fikri öne çıkmaktadır. Şekib Arslan, Ahmed Şevkî, Hafız İbrahim, Maaruf er-Rasâfi, Mahmut Sâmî
el-Bârûdî, Abdulmuhsin el-Kâzimî gibi şairlerin şiirlerinde Osmanlı’nın izlerine rastlanır. Osmanlı’nın ve Osmanlıcılığın
tartışıldığı şu günlerde bu ve benzeri çalışmalar tarihe ve kültüre birer katkı sağlayacaktır.
The Ottoman Empire in the Poetry of Hafiz Ibrahim and Ahmed Şevki
The Ottoman Empire had social, political, economical and military relations with many nations. These relations
that were embodied in different areas of life left a rich legacy. A state that accounts for one of the biggest shares in world’s
historical legacy, the Ottoman Empire had the honour of representing, developing and spreading the Islamic civilization for
a long time. In this context, the Ottomans’ relation with Arabs in historical process is important.
The Arabian Peninsula is a big part of Islamic geography and has hosted many states throughout the world history.
It has undertaken a mission to support the rich historical background of Islamic civilization in areas such as science,
culture, architecture, art, etc. With a long-lasting influence in the region, the Turks’ contribution to Islamic civilization and
relations with Arabs are important in historical terms, have left permanent reflections on language, literature and culture.
Ottoman-Arab relations, which have lasted for four centuries, left a rich legacy in language and literature. It is
possible to observe the traces of this legacy in the works of Arab intellectuals, in collected poems of poets, in publications
like newspapers and journals. The wars the Ottoman struggle against Christian world and the rescue of Muslim lands from
colonialists have been appreciated by poets. In addition to these, it is possible to encounter poets who praised governors
and their actions. Some poets gave voice to problems about unity and solidarity which Muslims needed, considering the
conditions of Islamic world in that period. In these calls, the idea of Ottomans taking a leading role was emphasized. The
traces of the Ottomans can be found in poems of poets like Şekib Arslan, Ahmed Şevkî, Hafız İbrahim, Maaruf er-Rasâfi,
Mahmut Sâmî el-Bârûdî, and Abdulmuhsin el-Kâzimî. With regard to the current discussions about Ottoman and Ottomanism,
this study and the similar studies will contribute to history and culture.
|81