14 - 17

QASIMOV, Cavid
XVI. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nin Kayıtlarında Gence Şehrinde Bulunan Vakıfların Durumu
Osmanlılar ile Safeviler arasında 1590 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması’ndan sonra, Safevi Devleti’nin yönetimi
altındaki tüm Azerbaycan toprakları, Osmanlı Devleti’nin idaresine geçti. Azerbaycan topraklarının fethedilmesinin
hemen ardından ilk tahrir yapıldı. Bilindiği gibi, Osmanlı Devleti’nde fethedilen yerlerde, tayin olunan heyetler marifetiyle
nüfus, arazi ve emlakin, uygulanacak idarî teşkilat ve sistem çerçevesinde tespit ve kaydedilmesi işlemine tahrir; bu bilgilerin
kaydedildiği deftere de tapu tahrir defteri denirdi.
Osmanlı fethinden sonra Azerbaycan topraklarında kurulan Gence-Karabağ eyaletine bağlı olan Gence şehrinde
bulunan vakıflar büyük önem arzetmekte idi. XVI. yüzyıl Osmanlı kayıtlarında; Gence şehrinde bulunan, Şeyh kayıtlarda
Nizamî olarak da anılan Nizamî Gencevî’ vakfı ile halk arasında İmamzade olarak tanınan İmamzade Şeyh Muhammed
vakfının gelirleri hakkında ilgi çekici bilgiler yer almaktadır. Bu çalışmada, Nizamî Gencevî ve İmamzade Şeyh Muhammed
vakıflarının durumu ile ilgili bilgi vermeyi amaçlıyorum.
214|
The Situtation of Waqfs in the City Ganja in 16 th Century Ottoman Records
After the Treaty of Constantinople that was signed in 1590 between Ottoman Empire and Safavid Persia, all
Azerbaijan lands under Safavid State came under the rule of Ottoman State. First tahrir register was written immediately
after the conquest of Azerbaijan lands. As it is known, tahrir is the process of ascertaining and registering of population,
estate and property through appointed committee members in the conquered land in Ottoman State within the scope of
administrative organization and management; and the books that keep records are called Tapu Tahrir Registers.
After the conquest of Ottoman, waqfs that was established in Ganja city which was connected to the state of Ganja-Karabakh
had great importance. 16th century Ottoman records had some very interesting information about the Waqf
of Nizami Ganjavi, which was also referred as Nizami in Sheikh Records, and the Waqf of Imamzadeh Sheikh Mohammed,
Imamzadeh in public language. In this study, it is aimed to give information about the situations of the Waqf of Nizami
Ganjavi and Waqf of Imamzadeh Sheikh Mohammed.