14 - 17

SUBAŞI, Turgut
Mustafa Reşid Paşa’nın İngiliz Dışişleri Temsilcileriyle İlişkileri
İlk diplomatik görevine 1834 tarihinde Paris’te başlayan Mustafa Reşid Paşa, Avrupa’daki diplomasi kariyerine
başlar başlamaz, bir taraftan yabancı dil öğrenirken, diğer taraftan Avrupa devletlerinin yönetim şekillerini, askerî, ekonomik
ve kültürel yapılarını inceleyerek, Osmanlı Devleti’ni çöküşten kurtarmak için bir reform projesi üzerinde çalışmaya
başladı. Tasarladığı bu projenin başarıya ulaşması için güçlü bir dış desteğe ihtiyacı olduğunun farkındaydı. Bunun içinde
en iyi seçimin İngiltere olacağına inanıyordu. Çünkü İngiltere siyasî ve askerî yönden güçlüydü. Osmanlı Devleti’nin de
siyasi ve askeri desteğe ihtiyacı vardı. Ayrıca İngiltere Osmanlı Devletinin sınır komşusu olmadığı içinde kendisine en az
zararlı olabilirdi.
Mustafa Reşid Paşa, İngiltere’nin desteği alınmadan Osmanlı Devletini çöküşe götüren sorunları çözmek, toprak
bütünlüğünü ve bağımsızlığını korumanın mümkün olamayacağı kanaatiyle bu ülkenin önemli devlet adamları ve temsilcileriyle
yakın dostluk kurmaya karar verdi.
Mustafa Reşid Paşa, Londra’daki ikinci elçiliğinden ayrılmadan kısa bir süre önce, 11 Ağustos 1839 tarihinde,
İngiliz Dışişleri Bakanı Palmerston’a Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu problemlerinin çözümü için yapılması gerekli
reformlar hakkındaki düşüncelerini içeren uzun ve detaylı bir memorandum sundu. Bu memorandum da İngiltere’nin
neden Osmanlı devletine destek vermesi gerektiği, eğer destek vermese olabilecek muhtemel gelişmeler üzerinde de düşüncelerini
Palmerston’a aktardı. İstanbul’a döndükten sonrada İngiltere’nin elçileriyle, özellikle Stratford Caning ile yakın
dostluk kurup hedeflediği reformlar için İngiltere’nin desteğini almaya çalıştı.
228|
Mustafa Resid Pasha’s Diplomatic Relations with British Diplomats
Mustafa Reşid Pasha who started his first diplomatic mission in Paris in 1834, shortly after beginning his diplomatic
career in Europe, started learning foreign languages; on the other hand he was exploring European states’ politics,
military, economic and cultural structures. He started working on a reform Project with the intention for helping Ottoman
State’s downfall. He was well aware of the fact that in order to realize this Project, he needed a powerful foreign support; he
believed that England would be the finest decision. Because England was powerful in both political and military aspects
and Ottoman State needed political and military support. Besides, England might have been the least harmful to Ottoman
due to the fact that the two countries had no land borders.
Mustafa Reşid Pasha, decided to make close relations with this country’s important statesmen and representatives
with the belief that it would not be possible to solve problems of Ottoman State’s and the causes of its downfall, and
that to preserve territorial integrity and autonomy.
Mustafa Reşid Pasha, right before leaving the 2 nd embassy of London in August 11, presented a long and detailed
memorandum to English Minister of Foreign Affairs Palmerston about his opinions on the reform needed in order to solve
problems that Ottoman was currently having.
In this memorandum, he conveyed his ideas to Palmerston on the reasons why England needed to support of the
Ottoman, and what kind of possible event might occur in the opposite case. After his return to Istanbul, he tried to form a
close friendship with England ambassadors, especially with Stratform Caning, and pursued the support of England for his
aimed reforms.