14 - 17

İNBAŞI, Mehmet
XVIII. Yüzyılın İkinci Yarısında Rumeli Eyaleti ve İdarecileri
1352’de Rumeli’ye geçen Osmanlılar, Edirne’nin fethinden sonra Balkanlar’da yeni bir idari birim oluşturmaya karar
verdiler. Sultan Murad, Lala Şahin Paşa’yı 1363’ten itibaren beylerbeyi olarak Rumeli’deki kuvvetlerin başkumandanlığı
görevine getirdi. Böylece Rumeli, bir beylerbeyi idaresinde ayrı bir askeri-idari bölge olarak ortaya çıktı.
Fethedildiği andan itibaren Osmanlı Devleti için büyük önem taşıyan Rumeli Beylerbeyliği’nin idaresine Timurtaş,
Bayezid, Sinan, Şehabeddin paşalar gibi devlet idaresinde birinci derecede rol oynayan kimseler getirildi. XV. asırdan
itibaren bazen, bu beylerbeyliğin doğrudan doğruya vezir-i azamlık makamı ile birleştirildiği görülmektedir. II. Murad
devrinde Bayezid Paşa, Fatih Sultan Mehmed devrinde Mahmud Paşa, Kanuni Sultan Süleyman devrinde ise İbrahim Paşa
hem vezir-i azamlık hem de Rumeli Beylerbeyliği görevlerini birlikte yürütmüşlerdi.
Osmanlı Devleti’nin ilk ve en büyük bu eyaleti ile ilgili Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan Tahvil Defterleri
esas alınmak suretiyle XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Rumeli Eyaleti incelenecektir. Eyaletin sancakları, valileri, bunların
önceki görevleri ve görev süreleri arşiv belgelerine göre ortaya konulacaktır. Özellikle Rus savaşlarının etkili olduğu dönemin
Balkanlar’daki yansıması incelenecektir.
Roumeli Eyalets and Governors in the Second Half of XVIII th Century
The Ottomans moved to Balkans in 1352 and decided to form a new administrative unit after the conquest of
Edirne. Sultan Murad appointed Lala Sahin Pasha to the military forces in Rumelia as commander in chief with the title of
grand seignior or governor (Beylerbeyi) since 1363. Thus Roumeli appeared as a separate military-administrative region
under a grand seignior administration.
Pashas like Timurtaş, Bayezid, Sinan and Şehabeddin who had great importance in the government administration,
were awarded to administration of Rumelia where had a great importance for the Ottomans from its foundation. It was
seen that the administration of Rumelia was directly integrated to the grand vizier (Vezir-i Azam) as from XV th century.
Beyazid Pasha, in the reign of Murad II; Mahmud Pasha, in the reign of Mehmed the Conqueror; and Ibrahim Pasha, in the
reign of Suleiman the Magnificent performed the tasks of Rumelia grand seignior and the grand vizierate together.
Roumeli, the first and largest province of Ottomans, in the second part of the XVIII th century will be examined
according to the Tahvil Registers in the Ottoman Archives of the Prime Ministry. Rumelia in the second part of XVIII th
century, which was the first and largest province of Ottomans, will be examined according to the Bond Registers in the Ottoman
Archives of the Prime Ministry. Sub-provinces, governors, their previous duties and tenures will be revealed according
to the archival documents. Especially, the reflection of the effective periods of the Russian wars in Balkans will be studied.
|141