14 - 17

ÇÖLTÜ, İlker
Dr. Edmund Naumann’ın Altın Boynuzdan (Haliç) Fırat’ın Kaynaklarına Kadar adlı
Seyahatnamesinde Osmanlı Dönemindeki Müslim, Gayrimüslim ve Farklı Azınlıklardaki
Toplulukların Dini ve Toplumsal İlişkileri
Topografya ve coğrafi ölçüm ile haritalandırma müdürü olan Alman Dr. Edmund Naumann, 1890 yılında altı
aylık bir seyahatin sonucunda Osmanlı topraklarındaki Anadolu Demiryolunun inşası sırasında ortaya çıkan deneyimler,
izlenimler ve yaşantılarını kaleme almıştır. Frankfurt madenciler derneği, Alman Bankası ve Württemberg dernek bankasının
konsorsiyumunda yeni Anadolu Demiryoluna ve daha sonra aynı amaçla Ergani madenine bağlanan hattın oluşmasındaki
temel amaç teknik bir arazi keşfi ile başlamıştır. Anadolu topraklarının genel doğa ve kültür koşullarını öğrenebilmek
ve bunlar hakkında yargıda bulunabilmek açısından büyük bir fırsat doğurmuş olan bu arazi keşfi ile birçok alanda bilgi
toplanılmasının yanı sıra aynı coğrafyada sorunsuz bir şekilde bir arada yaşamakta olan Türk, Arap, Ermeni, Kürt, Çingene,
Türkmen, Müslüman, Hıristiyan ve yine farklı Hıristiyan azınlıkların hem dini hem de toplumsal ilişkilerine, komşuluklarına,
esnaflıklarına, onların hem şehir ortamlarında hem de taşradaki yaşamlarına, birbirlerine karşı hoşgörülerine,
misafirperverliklerine ve giyim kuşamları gibi birçok unsura bu seyahatnamede değinilmiştir. Bilgi aktarımı esnasında söz
konusu bölgelerin Türkçe adları, kültürel ve tarihsel bilgileri verilmektedir. Bu bağlamda Osmanlı topraklarında yaşamış
olan ve yukarıda belirtilmiş olan farklı topluluklardaki insanların irdelenerek Avrupalıların Osmanlılara karşı sürekli olarak
ön yargısal bir şekilde olan olumsuz, kötü, barbar, eğitimsiz ve kaba gibi imgeler ile dolu bakış açılarının ne denli doğru
olmadığı eleştirilmeye çalışılacaktır.
78|
Religious and Social Relations between the Communities of Muslim, Non-Muslim and
Various Minorities in the Ottoman Period in the Travel book From the Golden Horn to the
Sources of the Euphrates by Dr. Edmund Naumann
In 1890, Dr. Edmund Naumann, the manager of topography and cartography with geographical measurement, after
a six –month travel wrote his experiences, impressions and lives during the constructions of the Anatolian railway in the
Ottoman land. The main aim for installing the line to new Anatolian railway and then to Ergani Mine, in the consortium of
Frankfurt Miners Association, German Bank and Wüttemberg Association Bank began with a technical investigation. With
that land investigation, which brought a big opportunity to learn a general natural and cultural conditions of the Anatolian
land and get the idea of them, lots of components such as Turkish, Arabian, Armenian, Kurdish, Gypsy, Turcoman, Muslim,
Christian and various Christian minorities who live with no problems and their both religious and social relations, neighborhood,
trades, lives in both cities and provinces, tolerances to each other, hospitality, costumes and lots of knowledge of
various fields was touched on in the travel book. As info conduction, cultural and historical data and Turkish names of the
area are enlightened. In that content, people of various communities who lived in the Ottoman land as mentioned above
and Europeans’ prejudice through the Ottomans and their point of view full of images such as Ottomans’ being negative,
bad, barbarian, uneducated and rude which not indicate there al will be examined and criticized in the work.