14 - 17

TÜRKER, Ömer
Ahlâk-i Adudiyye Geleneğinde Ahlâkî Öznenin Bütünlüğü ve Parçalılığı Problemi
Genelde İslam ahlâk düşüncesi kapsamında kaleme alınan kitaplarda özelde de Ahlâk-ı Adudiyye üzerine kaleme
alınan şerhlerde ahlâk kısmının anlatıldığı bölüm ile ev yönetimi ve siyasetin ele alındığı bölüm arasında bir gerilimden
bahsetmek mümkündür. Zira ahlâk kısmında ahlâkın, mahiyeti, erdemler ve art erdemler mutlak olarak insan mahiyeti ve
doğası dikkate alınarak tahlil edildiği halde ev yönetimi ve siyasette aynı meseleler ahlâkî öznelerin toplumsal konumları
dikkate alınarak incelemeye konur. Bu durum, ilk bölümde genel olarak her bir insan ferdinin donanması mümkün ve hatta
gerekli olan erdemlerin diğer bölümlerde belirli insan gruplarına hasredilmesine yol açar. Hatta insan türünün kemalinin
mihverini oluşturan öğretim ve buna bağlı olarak gerçekleştirilecek eğitim, insan türünün bir kısmıyla sınırlanır. Bu ise
teoride bütünlüğü dikkate alınan ahlâkî öznenin, toplumsal konumların etkisiyle pratikte parçalanmasıyla neticelenir. Tebliğde
söz konusu bütünlük ve parçalılık arasındaki gerilim ve bu gerilimin ahlâklı bir yaşamın inşasında ortaya çıkardığı
sorunlar tartışılacaktır.
254|
The Problem of Unity and Partiality of the Moral Agent in the Tradition of Adudian Ethics
Works on the general topic of Islamic ethical thought or in particular the commentaries on the ethical work of
Adudian Ethics have a certain tension between the sections of ethics and the section on home economy and politics. In
the ethical section of these works, ethics is analyzed with regard to the essence of ethics, virtues and secondary virtues, the
essence of human being and its nature in general. However in the home economy and politics sections, the same matters
are analyzed with regard to the social position of the ethical agent. This causes the virtues that are possibly or necessarily
dedicated to all ethical agents, to be devoted to a particular group of people. Moreover, tuition towards the perfection of
human kind and the appropriate education pertaining to it is limited to a group of people. This results in the unity of the
ethical agent considered in theory to be partial in practice. This paper will analyze the relation between unity and partiality
and the problems it leads to in a virtuous life.