14 - 17

KAHRAMAN, Nufreddin-ARIKAN, Refik
Osmanlı Aşiretinin Göçebeliği ve Göç Yolları
Ertuğrul Bey’in başında olduğu Kayılardan müteşekkil aşiret, Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubat döneminde
(1220-1237) Ankara Karacadağ taraflarında yaşarken, kendilerine uç bölgesinde yer alan Söğüt ve Domaniç’in yurtluk olarak
verilmesi ile bu bölgeye yerleşmişlerdir. Ertuğrul Bey dönemine ait bilgilerimiz kısıtlı olsa da Söğüt ve Domaniç arasında
yaşadıkları ve bu bölgeyi kışlak ve yaylak olarak kullandıkları bilinmektedir. Nitekim Ertuğrul Bey’in annesi Hayme
Ana’nın Domaniç’in Çarşamba köyünde bulunan mezarı, gidilen yaylalar noktasında da fikir vermektedir.
Bu çalışmada, Osmanlı Aşireti’nin göçerliği, bu dönemde toprakla ilişkileri ve Osmanlı Beyliği’nin ana unsuru
olan Kayı boyuna mensup göçer gruplarının Söğüt – Domaniç arasındaki mevsimlik göç yolu üzerinde durulmuştur. Osman
Bey’in İnegöl tekfuruyla yaşadığı problemler ve onun göçerlere zarar verdiği noktasında Osman Bey’in Bilecik tekfuru
ile münasebetinden yola çıkarak, Söğüt-Pazarcık-Domaniç istikameti, bu göçün güzergâhı olarak kabul görmüştür. Ancak
konu ile ilgili olarak yapmış olduğumuz saha çalışmaları, söz konusu göç güzergâhının, coğrafî özellikler ve dönemin siyasi
durumu göz önüne alındığında, çok kullanışlı olmadığını ortaya koymaktadır. Bu bakımdan, Kayıların Söğüt’ten Domaniç’e
yaptıkları yayla göçünün aşağıda saydığımız sebeplere bağlı olarak Bozüyük-Bozalan Köyü (Bozüyük)-Çukurca Köyü (Domaniç)-Domaniç
istikametinden yapıldığını düşünmekteyiz. Bu bağlamda, İnegöl üzerinden giden yol, yalnız Pazaryeri ve
Yarhisar taraflarında yaşayan göçerler tarafından kullanılmış olmalıdır.
The Nomadicity in Ottoman Tribe and Its Immigrant Routes
The tribe which was of the people of Kayı was ruled by Ertugrul Beg. While they were living in the Ankara, Karacadağ
during the reign of Alâeddin Keykubad the First (1220-1237), they had been settled in Sogut and Domanic, located
in the frontier area and this region was given them as a fief. Historically, we have inadequate information about the time
of Ertugrul Beg, yet, we know that they had lived in the Söğüt and Domaniç and used this region as summer pasture and
winter quarters. Thanks to the grave of Hayme Ana, mother of Ertugrul Beg, in the Carşamba village of Domanic, we have
an idea about their summer ranges and the routes they followed.
In this study, we aim to focus on nomadic routes in between Sogut - Domanic in respect to the establishment of
Kayı tribe which was a main element of Ottoman state. Concerning the problems in between Osman Beg and Inegol tekfur
(feudal landlord), and the harmful activities of the tekfur against the nomads, the route of Söğüt-Pazarcık-Domanic has
been accepted as a course of this migration. Yet, our field researches have showed that this migration route is not quite practical,
considering the geographical features and political situation of that era. In this respect, the migration of Kayı tribe
from Söğüt to Domaniç may have been realized in the directions of Bozoyuk-Bozalan Village (Bozoyuk)-Çukurca Village
(Domanic)-Domanic, according to the motives, which, by confirming this, will be enumerated in this study. In this context,
the route through Inegol may have been used only by nomads living around Pazaryeri and Yarhisar.
|151