14 - 17

ÇINARCI, Mehmet Nuri
Osmanzâde Taib ve Halepli Edip’in Şiirlerinde XVIII. Yüzyıl Osmanlı Toplum Eleştirisi
Tarihte yaşadığı dönemi çeşitli yönleriyle eserlerine aktaran kişilerin başında şairler gelmektedir. Tarihin her
döneminde şairlerin içinde yaşadıkları toplumda vuku bulan kimi olaylara veya devrin genel yapısına ayna tuttukları bilinen
bir durumdur. Osmanlı toplumunun entelektüel kimlik yapısına sahip divan şairleri de bir dönem yaygın görüş olarak
kabul edilen sosyal hayattan kopuk anlayışının aksine şiirlerinde sosyal yaşantının her tabakasına ait hususiyetlere yer
vermişlerdir. Devrinin en canlı tanıklarından olan divan şairi, yaşadığı toplumda gerek yönetimden gerekse bireylerden
kaynaklanan çeşitli sorunları sanatçı kimliğinin de elverdiği oranda şiirlerine yansıtmaya gayret eder. XVIII. yüzyılda büyük
siyasal ve toplumsal sorunların yaşandığı Osmanlı devletinde de hem merkez hem de taşrada yaşayan şairlerin bazıları
tanık oldukları kimi sosyal olayları şiirlerinde işleyerek kimi zaman çözüm önerisinde bulunmuş kimi zaman da sadece
bu olayları gözlemlemekle yetinmişlerdir. Devrin önemli şairlerinden Osmanzâde Taip ve Halepli Edip de XVIII. yüzyıl
Osmanlı toplumunda yaşamış ve toplumda tanık oldukları kimi aksakları şiirlerinde dile getirmişlerdir. Devrin toplumsal
sorunlarını yansıtması amacıyla bu iki şairin seçilmesinin en büyük sebebi ise Osmanzâde Taip’in merkezde yani İstanbul’da,
Halepli Edip’in ise hem doğduğu yer olan Halep hem de devlet memurluğu sebebiyle bulunduğu Anadolu’nun çeşitli
şehirlerinden edindiği izlenimlerdir. Bu yönüyle biri merkez ve diğeri taşrada bulunmuş iki şairin şiirlerinde XVIII. yüzyıl
Osmanlı toplumunun genel yapısı ile ilgili daha fazla bilgi mevcuttur. Bu bildirimizde XVIII. yüzyılda farklı bölgelerde
yaşamış iki şairin Osmanlı toplumu ile ilgili tenkitleri merkez ve taşra olmak üzere iki uçlu bir bakış açısıyla ele alınmaya
çalışılmıştır.
74|
Criticism of XVIII th Century Ottoman Society in Poetry of Osmanzâde Taip and Edip of Aleppo
The date comes from the period at the beginning of the poet who works with the various aspects of the transfer.
In every period of history of the poet or some event that occurred in the community they live in the transfer is a condition
known to hold a mirror to the overall structure. Intellectual identity structure of Ottoman society were also poets with the
broken understanding of the social life in social life unlike poetry is widely accepted term vision included the characteristics
of each layer. Poets, one of the most vivid evidence of the transfer, both lived in the community management of the
various problems arising from both individuals poetry strives to reflect the extent to allow the identity of the artist. XVIII th
century the great political and government Ottoman experiencing social problems both centers as well as by processing
some social events in the poem that some of the poet living in upstate witnesses to sometimes solutions sometimes only
have contented himself with observing these phenomena. In Osmanzade the transfer of important poet of Osmanzâde
Taip and Edip of Aleppo. XVIII th century in Ottoman society lived and witnessed some evenings in the community have
expressed their poetry. The selection of these two poets to reflect the social problems of the era is the biggest reason in that
the Taipan’s center Osmanza Istanbul, the Edip from Aleppo, where both born in Aleppo are the impressions gained from a
variety of Anatolia as well as the civil service due to the city. One aspect of this and other centers of provinces to have two
poets poetry XVIII th century has more information about the general structure of Ottoman society. In this paper it XVIII th
century poet who lived in different parts of two central criticisms of Ottoman society and tried to be dealt with.