Untitled - Stichting Papua Erfgoed

99
gaaien, circa 2 meter lang, zijn vervaardigd van zwaar donkerkleurig hout
(suari ?); de steel is lang en rond, eindigend in een soort peervormige knop,
het blad — ± o 85 meter lang — is plat, gerekt-ovaal en aan weerskanten met
snijwerk versierd of, zoals tegenwoordig vaak, onversierd. De pagaai, siau
(J ) of óhé (K.) of oté (N.), vertoont wederom versieringen, verschillend
naar de clan waartoe de bezitter behoort. Zo had Jouwé pagaaien, die aan
beide zijden dolfijnen, geep-vissen, techa-vissen, nachuwai-vissen en
serindjaidji-visjes vertoonden. In het midden van het pagaaiblad bevindt zich
een „kolom", bestaande uit diverse aaneengeschakelde motieven, nl. zee, tripang,
geep, enz. De in de Jouwé-clan opgenomen — verdwenen —groep Sèbo heeft
een pagaai die aan één zijde onversierd is en aan de andere kant de vogel chrei
(— meeuw) en de zee vertoont, alsmede de s rámá (= duizendpoot). Sibi
heeft weer een dubbelzijdig versierde pagaai met o.m. de chèbwai (= vleermuis),
tabaibrówárè (= kalme zee), enige oi (= haai), de sau
(= geep), chontuf chu (=tripang). De in Sibi opgenomen Chai-groep
heeft weer één onversierde pagaaikant en op de andere zijde de zo juist vermelde
Sibi-motieven, doch in plaats van de vleermuis de hamerhaai, en in de
plaats van de haai de sòchò-vis en een vlinder.
Op een Tabati-pagaai, van Meraudje of Sremsrem, wederom aan beide kanten
gelijk versierd, ziet men weer de middenkolom met zee, tnpang, geep-vis, met
aan weerskanten een geepvis, kalme zee en schelpmotief (chenjun). De Puipagaaien
van Kaju Batu vertonen ter weerszijden van de bekende middenkolom
twee van elkaar afgewende dbai- vissen, ook hier zijn beide pagaai-vlakken
gelijk besneden. De Nachaiba-pagaaien waren niet zo strak van lijn, meer
vloeiend en met spiralen besneden Op een Toto-pagaai aldaar, aan beide zijden
hetzelfde weergevend, waren afgebeeld boven en onder de „kalme zee"
(nauwèrwèro), een vliegende meeuw en een zeester (mát ròmbi). De Maropagaai,
wederom aan beide zijden gelijk versierd, had o a drie zoetwater-vissen,
chatê. De chaté-vissen benevens vliegende vissen vindt men ook op de
Fouw pagaaien. Op een vrouwenpagaai van Sanji te Indjeros, circa 1.40 meter
lang, was op het blad — aan beide zijden — ingesneden de bekende middenkolom
met chontuf chu (= tripang) en taidj-róuárò (= kalme zee),
geflankeerd door een chasò (chate ?)-vis.
Het blijkt dus dat de ptauw c.a. sterk verbonden is met vissen en vliegende
dieren (zeearend, zeemeeuw, vleermuis, aalscholver, jaarvogel, mus (?), vlinder),
een dualistisch karakter heeft.