Untitled - Stichting Papua Erfgoed

ook na het eindigen der retraite bleven deze voedselverboden voor het echtpaar
van kracht, zij het dan in verzachte vorm en in afnemende mate, tot tenslotte
— zo zei men te Kaju Indjau — slechts de macbauw-, charidjo en nisjovissen
verboden bleven Eerst als het kind groot en oud genoeg was om deze
vissen zelf te eten, verviel voor de ouders ook dit eetverbod.
Wanneer na 8 tot 10 dagen de s chò-fase afgesloten werd, was er feest.
Dit vrijlaten wordt tábáru genoemd. Het feest, dat slechts één dag duurde,
werd bijgewoond door familie van man s en vrouw's kant De familie van de
vrouw zorgde voor het eten (sago e.d), die van de man gaf o a kralen, vroeger
blijkbaar ook stenen bijlen, althans volgens De Clercq) 1 ) Want nu moesten
de helpers en helpsters hun beloning ontvangen, zoals de „vroedvrouwen",
degenen die voor het eten zorgden tijdens de couvade-tijd, de werkers in tuin
en sagodusun van de man. Vrouw's familie ontving ook betaling voor het
feesteten, zoals men zei. Op dit feestje werd ook het hoofdje van de baby geschoren;
dit heette f chòrò-sodji of cbórò-s sodji. Bij deze gelegenheid
nam de moeder een blad van de sir- of osridj- boom, liet het haar kind zien
en zei dan tot het blad: „dit ben jij,.......... (naam van het kind), blijf bij je
vader. Het blad werd daarna in huis bewaard, waar het verdroogde. Men deed
aldus bij elk kind, opdat het gezond zou blijven. Werd een kind toch ziek, dan
ging men na of er een overtreding van de gewoonten was begaan. Daartoe
deed men bijv, de waterproef, d.w.z. aan een schaal met water werd gevraagd
of A of B, enz, iets verkeerds had gedaan. Kreeg bij het uitspreken van een
naam of plaats de moeder een rilling, dan was aldaar of door die persoon een
ongerechtigheid bedreven. De ziel van het zieke kind werd vervolgens teruggeroepen
en het kind gebaad in het water, opdat het genezen zou. Bij het
tábáru-feest vond soms in alle vroegte een speciaal gebruik plaats. Terwijl
het echtpaar met de kleine nog verblijf hield in de s chò maakte men een
kleine pagaai, s ndaru, een armlengte lang en van rode strepen voorzien. Op
de feestmorgen liet de vader eerst de pagaai aan zijn kind zien, stapte
dan in zijn prauw en pagaaide vervolgens voor zijn huis langs, eenmaal met
de riem aan bakboord-zij van de prauw en eenmaal aan stuurboord-zij. Daarna
klom hij weer in huis waar hij en zijn vrouw dan getooid werden met bladeren,
bloemen, kralen, veren, rode aarde in het haar, e.d.m. De riem werd in huis
bewaard tot het kind groot genoeg was om er zeif mee te pagaaien..
Wasterval bericht nog 2 ), dat, zolang de kleine fontanel van de baby nog
bewoog, de vader zich niet te ver van zijn huis mocht begeven, men vreesde,
dat hij iets van de zielestof van de kleine zou meenemen. Hij mocht dus niet
jagen, vissen, enz.
Circa drie maanden na de geboorte werd het hoofdje van het kind weer geschoren
en met olie ingewreven en later werd het haar gekruld, opdat naderhand
de verenversiering e.d. bij het dansen beter zou blijven zitten, beweerde
men.
Tweelingen, trei-ros (J.) of trei roti (K.), die elders op Nieuw Guinea — zo
bijv. bij de Numforezen — als onheilbrengend worden beschouwd, en waarvan
men zich vroeger op een of andere manier trachtte te ontdoen, worden hier
zonder meer aanvaard, al gaf men ze wel aan familie ter verzorging In het
dorp Tabati was hun aantal tamelijk groot, elders was het normaal op het totaal
1 ) 15, p 1269/1270
2 ) 66, p 264
19