Untitled - Stichting Papua Erfgoed

199
Echter worden de scholieren ook onderricht in gehoorzaamheid aan de ouden,
maar slechts om de schadelijke gevolgen van de toovermiddelen, waarover dezen
beschikken te ontgaan. Verder worden de scholieren ingewijd in de geheimen
van het sexueele leven. Ook leeren zij kennen de geheimen van het ontstaan
der kariwari en van de namen, die daarmee verband houden. Daarbij wordt hun
op hardhandige manier ingeprent, dat schending van deze geheimen voor hen
den dood tengevolge zal hebben."
Van der Hoeven deelt mede, dat het mannenhuis, de tempel, awit madu
heet, naar de awit of heilige fluiten welke er in bewaard worden. Awit is echter
ook de demon zelf. De initiatie duurt 6 maanden en begint met het oog op de
varkensjacht bij de intrede van de natte westmusson, dus omstreeks December.
De vader of de familie van de noviet moet al deze maanden zorgen voor voldoende
varkensvlees, sagopap, e.d. voor de dansende en feestvierende mannen.
De novieten worden onder veel gekrijs in de tempel gebracht en elk krijgt een
„oom" die voor hem zal zorgen. Bij dit tempelfestijn is altijd een dier of geest
in het spel als „beschermer"; meestal is dit Awit. „Worden er jongeren geïnitieerd,
dan is het Awit, die hen bij hun binnenkomst zodanig bewerkt, dat zij met
enorme wonden op de schouders uit de strijd komen. In werkelijkheid echter
staan de reeds ingewijden met speren en bijlen klaar om de jongeren de wonden
toe te brengen." Wordt een noviet ziek, dan ontstaat er ruzie tussen de moeder
van de knaap en de tempel-„oom"; en sterft de noviet, dan moet de „oom"
meestal een zware boete betalen; soms is ook voor kleinere verwondingen boete
verschuldigd. In het begin wordt veel op de fluiten geblazen, zowel 's nachts
als overdag. Het blazen is zeer vermoeiend en geschiedt alleen door volwassenen
(d.w.z. ingewijden. G.). Later wordt er meer gedanst, met begeleiding van het
geluid dat elke danser maakt door met zijn pijl op zijn pijlenbos te tikken. Bij
dit dansen zingt men korte liederen, die dikwijls worden herhaald. Daarna
rust men staande om vervolgens een nieuw lied te beginnen. Een liederen-reeks
bevat wel 50 strofen, genoeg om een nacht mee te vullen. Komt bij deze feesten
een vrouw te dicht bij de tempel dan wordt zij door Awit gedood.
Bij profane feesten worden de heilige fluiten eerst naar een speciaal gebouwd
bos-hutje gebracht, opdat de vrouwen ze niet zullen zien; bij deze feesten worden
ook de trommen geslagen.
De geest Awit, de fluit-demon, is afkomstig uit de ijzerhoutboom en de
tempel-middenpaal is van ijzerhout gemaakt. De paal voor de allereerste tempel
is geschonken door de cultuurheros Merne. Fluit, middenpaal en Merne zijn dus
nauw geassocieerd.
Alvorens te trachten enige verklaring te geven van het voormalige tempelwezen
in de Humboldt- en Jotefa-baaien, moge nog de beschrijving worden
aangehaald van een aanwinst van het toenmalige „Koloniaal Instituut" te Amsterdam,
namelijk een „danskostuum met attributen" zoals er werden aangetroffen
in de karawari-huizen in de Humboldt-baai; men zal de overeenkomst opmerken
met soortgelijke voorwerpen, zojuist bij andere stammen vermeld. Wij
lezen dan dat ontvangen werd 1 ): „een eenigszins pyramidevormigen hoed, vervaardigd
van stukken palmschutblad en vier buitenaan voorkomende, op hun
kant gezette en bovenaan in een spits uitloopende wit houten latjes, alles met
rotanreepen en -bindsel aaneenverbonden en beschilderd met zigzagstrepen
l ) zie Twintigste jaarverslag, 1930, van de Kon. Ver. „Koloniaal Instiuut", Amsterdam;
p. 108, 109.