Untitled - Stichting Papua Erfgoed

88
Maro, de vis-groep, was rijk versierd. Rond van vorm, troonde op de dakspits
een charcharau, terwijl in het dak zelf vele beelden — alle gekleurd — van
vliegende vis en tonijn waren bevestigd; aan de vloer (de huizen stonden op
palen immers) hingen vele houten hagedis-, leguaan-, enz. figuren die bij wat
wind gezellig regen elkaar klepperden; de horizontale vloerbalken zelf vertoonden
aan de voorzijde mensenbeeldjes en aan de achterkant vissen. Ter
weerszijden van de ingang zou een houten hondebeeld hebben gestaan. Helaas
werd deze woning omstreeks 1920 afgebroken.
Omtrent het huis van het adathoofd Sanji te Indjeros, zoals dat er vroeger
zou hebben uitgezien (volgens eigen mededelingen der Sanji's, die echter heftig
bestreden werden te Tabati) het volgende. Het dak vertoont drie banden (de
onderste meegerekend), férbèr geheten, waaraan de kartelrand imafaugu
(t= de garo-schelp) hangt. Op de nokbalk ziet men o.m. de regenboog,
tjèrmèr, en een aantal krabben (?), sanggui-idj; terwijl deze nok eindigt
in een zaagvis waarop een fun-vogel zit en in een hamerhaai (?) waarop een
neushoorn vogel, dbár, zit. Op de linker dakrib zijn — van boven naar onderen
— aangebracht de tè(m)bocbo-v\s, de hamerhaai en de zwaard-vis; en aan
de rechter dakrib de zwaard-vis, de zaagvis en de dolfijn.
Tussen de visfiguren in zijn een aantal serwacb-vruchten (mangrove-soort)
aangebracht. In het huis ziet men afgebeeld de speren, afkomstig van de clanvoorvader
Charo, die trouwens ook dit huismodel voor het eerst bouwde en
het meerdere namen gaf, bijv. Sorombo chedjai, Reitjimbar chedjai, Funniam
chedjai, Dbárniam chedjai, naar de verschillende versieringen van deze woning.
Volgens verklaringen van anderen mocht Sanji slechts twee vissen en twee
dbár-vogels als dakversieringen aanbrengen.
6. Omtrent de tjainpa zien we in de oudere literatuur, namelijk op foto's
van de 1903-expeditie, dat te Indjerau, Indjeros en Kaju Indjau het dak van
deze gebouwen langwerpig, met vier vlakken, was, terwijl de uitstekende
horizontale dakrib aan de beide einden een gekleurd dier vertoonde. Juist dus
als nu nog te Indjerau en Kaju Indjau. Op een foto van Kaju Indjau's tempel
en tjaimba 1 ) uit genoemd jaar is echter geen versiering te zien; men zeide mij
daar evenwel dat eigenlijk alleen op de tjaimba versieringen werden aangebracht
— zoals afbeeldingen van de vissen, 01, war, s rbach, peribori — en
ook de cbarcharau.
In Tabati was de situatie schijnbaar iets anders. Hoewel op foto's uit het
begin van deze eeuw de tjainpa aldaar, staande tussen het huis van Chamadi en
het karawari-huis, duidelijk het zelfde type gebouw is, evenwel met een soort
langgerekte dakruiter, eveneens met versierde nokbalk, meldt echter Wichmann,
1903, dat de tjainpa achthoekig van vorm is, „dessen Dach jedoch nur eine
einfache und niedrigerere Pyramide darstellte". 2 ) Van der Sande is uitvoeriger;
hij schrijft 3 ): ,,The community-house of Tobadi has an elevation on the
roof like the Mohammedan missigits, the ridge pole continued at both ends
into ornaments. It stands exactly between the house of the village chief and the
temple, near the corner of the large platform, where a horizontal beam has
been carved into the figure of a woman in child-birth. On pl. 1 of Meyer and
Parkinson (nl. hun boek: Album von Papua-Typen,. 1900. G.), who call it
————
1 ) 59; p. 291.
2 ) 69; p. 166.
3 ) 59; p. 279/280-