Untitled - Stichting Papua Erfgoed

195
Bij de Koita 1 ), ten noorden en oosten van Port Moresby vindt men in het
dorp een platform op palen — tevens mannenhuis — waar de vrouwen niet
mogen komen. Wanneer het stam- en initiatiefeest — op ongeregelde tijden
gehouden en van veel plechtigheden vergezeld (geschenken-ruil, ceremoniële
wedstrijden, contrôle op de tuingewassen) — zal eindigen, wordt eerst het platform/mannenhuis
hersteld of herbouwd en daarna beladen met allerlei eetwaren.
Rondom plant men boompjes, waaraan men slechts de kroon laat zitten en behangt
en omringt deze boompjes met klappers, bananen, enz. Als de voedselvoorraad
groot genoeg is en de feestdag is aangebroken, slacht men nog varkens
ook; later wordt alles verdeeld.
Bij de Mafulu-stam 2 ), ten noorden van Port Moresby in het bergland, is het
ongeveer evenzo. Het mannenhuis is daar tevens de woning van het clanhoofd;
ook dit huis wordt vóór het feestvieren hersteld. Vlak er voor ligt het feestterrein,
het dorpsplein, waar ieder gezin (clan?) een paal opricht van circa 7
meter lengte, waar omheen en waaraan (onder de bebladerde top) weer voedsel
wordt gelegd en gehangen; langs het plein wordt eveneens een reeks van zulke
„hemel"bomen geplant, en daarna begint het feest met een smul- en uitdeelpartij.
Van de Koriki in de Purari-delta 3 ) lezen wij over het Pairama- of initiatieceremonieel,
eveneens op ongeregelde tijden, dat de beide hoofden van de rechter-
en linkerzijde van de tempel beslissen wanneer zulk een feest zal plaats hebben.
De novieten worden door een oom of andere verwant van moeder's kant
in de tempel gebracht en daar „ingewijd"'. Vrouwen mogen hen niet zien. Vóór
nu het eigenlijke Pairama-ritueel begint wordt de tempel geheel of ten dele hersteld
of herbouwd. Dit ritueel vangt aan met een tocht van mannen en novieten
per prauw om rotan te snijden; bij zonsondergang keert men dorpwaarts. Naderen
de prauwen, dan trekken de vrouwen zich terug in de huizen; zij mogen
absoluut niet weten wat men gehaald heeft en nu met veel haast en lawaai in
het mannenhuis bergt. Later mogen de vrouwen weer te voorschijn komen, doch
dan maken de mannen een hoge omheining aan de voorkant van de tempel. De
volgende morgen worden de tempel-heiligdommen vernield en door nieuwe
van rotan vervangen; dit gaat met allerlei feesten en plechtigheden gepaard,
's Avonds trekken mannen en initiandi er weer op uit, overnachten ergens aan
land, na zich met as te hebben ingesmeerd, en keren de volgende morgen, versierd
met bloemen en bladeren, weer terug naar het dorp; de novieten zijn nu
volwassen geworden.
Omtrent de Kwoma 4 ), aan de noordoever van de middenloop der Sepikrivier,
wordt meegedeeld, dat daar om de vijf jaren initiatie-plechtigheden
plaats vinden omstreeks de puberteitsleeftijd van de jongens. 's Middags verzamelen
de novieten zich bij een beekje, waar elk een „ceremoniële vader"
krijgt, die bij elke knaap in tong en penis een snee geeft „om ze te doen
groeien", waarna een bambu-peniskoker gedragen moet worden. De novieten
verdwijnen dan in de tempel; 's avonds en ook de volgende avond wordt gedanst
door de oudere jongens en mannen en vindt buiten de tempel vrij
1 ) C. G. Seligmann: „The Melanesians of British New Guinea". 1910; p. 145 vlg.
2 ) R. W. Williamson: „The Mafulu mountain people of British New Guinea" 1912hoofdst.
VIII.
3 ) F. E. Williams: „The Pairama ceremony in the Purari Delta, Papua" JRAI 53
1923; p. 361 vlg.
4 ) J. W. M. Whiting: "Becoming a Kwoma". 1941; p. 66 vlg.. 106.