Untitled - Stichting Papua Erfgoed

192
daarvoor een bladnerf gebruiken. Het haar mag niet vuil worden.
Een belangrijk punt is dat in de tempel (altijd en overal ?) één der novieten
bij wangedrag werd gedood. Te Kaju Batu ontkende men dit, doch Jouwé
is positief in dit geval. Ook Wirz bericht dat in de tempel van Tabati „in
früherer Zeit jeweilen ein Knabe (Novize) getötet und aufgefressen wurde". 1 )
En Wasterval schrijft 2 ): „Om nu de fluiten in te wijden of krachtiger te maken
bij den oproep moet nu en dan een menschenoffer vallen ter wille van
„oegobie'' (= wòchòb, de fluit-geest. G.). Doet men zulks niet, dan weet men
vooruit dat ziekte en dood in het dorp zullen komen ". Ook van de nabij
gelegen Tanahmerah-baai (Jakare) wordt het doden en gedeeltelijk consumeren
(als bovennatuurlijk heilmiddel) van een noviet gerapporteerd. 3 ) De
buitenstaanders meenden, aldus Jouwé, dat de wòchòb, d.w.z. een boosaardige
fluit-demon de jongen had gedood. Personificaties van deze demonen kent men
evenwel niet. Zo is bij een initiatie-feest van twee gebroeders Jouwé eens één
gedood. Zulk een gedode knaap mag niet worden beweend. De vader moet zelfs
meehelpen aan en meejuichen over de dood van zijn zoon. In het openbaar
mag hij hem dus niet bewenen, maar thuis wel, mits hij dat zachtjes doet. Uit
het lichaam van de gedode zou allerlei medicijn zijn bereid, iets wat volkomen
past in het kader van deze „rite de passage". — Later zou een dergelijk mensenoffer
vervangen zijn door het doden van varkens en elders door doden van
vissen of schildpadden.
Ons verslag van de initiatie-tijd hervattend willen wij eerst Wasterval citeren
4 ): „Als de jongens de eerste proef (nl. de eerste veertien dagen in de
tempel; zie hiervoor. G.) hebben doorstaan worden zij het dorp getoond, zij
heeten dan „oegobie ni char" (= fluit-mensen). — „Na deze kuur worden ze
nu en dan 's nachts losgelaten om in het bosch zich wat te bewegen en in de
tuinen van het stamhoofd te arbeiden. Daarna worden op verschillende plaatsen
verschillende krachtproeven genomen; meer Westwaarts (doch ook in de
Jotefa-baai-tempels. G.) wordt den jongen een groote snede over zijn rug of
bovenbeen gegeven, weer elders wordt hij getatoueerd, doch overal is toch het
doel om te toonen dat hij zonder schreeuwen pijn kan verdragen. Heeft hij ook
dit doorgemaakt, dan wordt bekend gemaakt dat „oegobie" zijn kinderen weder
heeft uitgespuwd en zij op dien en dien dag buiten komen".
Jouwé noemt deze rituele verandering na veertien dagen tempel-leven niet.
Wanneer het hoofdhaar na de tweede maal knippen weer gegroeid en lang genoeg
was — zei informant — mochten de jongelui buiten komen, dus na ongeveer
een jaar. Hun huid was in die periode blanker geworden en ook waren ze
intussen gegroeid. Onder het geluid van de fluiten kwamen zij naar buiten in
een eerbiedige houding (d.w.z. een weinig gebogen met de handen gevouwen
voor het onderlijf) en zo begaven ze zich voorzichtig naar het huis van het adathoofd
waar een pot met sagopap was klaar gezet. Op het moment dat zij wilden
gaan eten werden ze echter teruggeroepen naar de tempel en onmiddellijk keerden
ze daarheen terug, gehoorzamend aan de „stem" van de fluiten.
Na deze scène, die het einde betekent van de afzonderingstijd van de novieten,
begint men met de toebereidselen voor het grote feest, medo, de terug-
1 ) 72; p. 339.
2 ) 67; p. 503.
3 ) N. Halie: „Overleveringen en gebruiken van de bevolking aan de Tanahmerahbaai".
T.A.G., 48, 1931; p. 1061.
4 ) 67; p. 503, 504.