Untitled - Stichting Papua Erfgoed

159
Wij merkten reeds op, dat langzamerhand de oudere liederen en dansen gaan
verdwijnen; de jongeren leren ze niet meer, vandaar dat er bij huidige feesten
weinig gedanst wordt en dan nog „vreemde" dansen, als de Mandip, waarvan
men de woorden niet eens begrijpt. De ouderen spijt dit zeer, hoewel hierbij
dikwijls partijen optreden, zoals adat-hoofd versus onderwijzer en/of ouderlingen.
Men betoogt dan bijv., dat vele liederen in het geheel niet ruw of
heidens zijn. Vroeger waren er ook veel meer feesten, vooral in Tabati; men gaf
echter toe dat de vrouwen het toen daardoor veel zwaarder hadden dan nu met
eten koken en -verzamelen, enz.
Thans, in de nieuwe tijd, is het aantal feesten verminderd en hun karakter
veranderd. De meeste feesten werden Christelijk getint, speciaal die bij een kerkinwijding,
Pinkster(zendings)feest, Kerstfeest, Nieuwjaar, doop, verjaardag, en
soms Paasfeest, Hemelvaartsdag, enz.
Belangrijk voor het slagen van deze, en andere feesten, is de bindende kracht
van het gemeenschapsgevoel; men komt van verre samen, soms rouleert zon
feest via enige dorpen, men eet en zingt tezamen. Al gebeurt het ook wel dat
drank en dans de overhand krijgen, zoals in de Kerst-Nieuwjaarsperiode. Kortom:
de mensen ontgroeien hun oude dansen en feesten naarmate een nieuwe
geest met nieuwe vermaaksvormen veld wint.
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
1 )
Tenslotte nog iets over de diverse muziekinstrumenten die in het Humboldten
Jotefa-baai-gebied voorkomen.
de tór (J.) of tóra (K.). was een zg. „donderblok", d.w.z. een rudimentaire
spleettrom. Dit lawaaiverwekkend instrument werd slechts gebruikt in de
tempel.
de tong-tong (?) was een werkelijke houten spleettrom, eveneens in de
tempel in gebruik.
de ám (J.) of èmbru (K.), de schelptrompet die men maakte door op
zij of aan de top van een triton- of andere schelp een blaasgat te maken.
de idi, fluiten, verschillend van naam naar hun lengte, sacrale tempelinstrumenten
(zie aldaar). In deze eeuw deden ook de bambu-schoolfluiten
hun intrede.
de rèmbumbu (J.) of pòmbò (K.), d.w.z. het door jong en oud bespeelde,
van bambu gemaakte, mondharpje.
de ájámi, grote houten trompetten van soms 170 cm. lengte, die oorspronkelijk
onder de bosbewoners ten zuiden van Nafri (Arso) in gebruik waren.
de chrèng-chrèng of chrègdè was een belletje van een holle schelp met een
varkenstand als klepel; men bevestigde dit wel aan de draagtas of aan de
enkels.
de m sintj (J.) of netigi (K.) zijn, meestal zandlopervormige, van hard
hout suan, e.d.) gemaakte, trommen met midden aan de zijkant het handvat.
Zij zijn dikwijls fraai besneden — de oudere tenminste — en aan één
einde bespannen met een leguaan- (soms casuaris-) vel. Dit trommelvel
hangt veelal over de rand van de trom en is daaraan
bevestigd door een brede ring, die omwoeld is met boomschorsrepen. De
trommen zijn circa 40 cm. hoog, het trommelvlak is gemiddeld 13 cm. in
doorsnee. De versiering vertoont op de bovenhelft dikwijls spiraalvormige
figuren, chenjau-ónà (= getekende haak), en op de benedenhelft een
slangachtig motief of het gestileerde bovendeel van mens of hagedis ofwel
Vgl. 17; p. 155.