Untitled - Stichting Papua Erfgoed

156
melijk 's nachts doch ook wel overdag — en van de grote hoeveelheden sagopap,
geroosterd varkensvlees en klappers gegeten. Koning schrijft er als volgt
over 1 ): „Vele zijn met de bereiding, die grootendeels in de woning van den
Karesorri plaats heeft, bezig, terwijl de rest der bevolking aan het oogsten is.
De geoogste klappers worden voor het grootste deel in den Karewari geborgen.
De dans doet ons denken aan onze kinderdansen en werkelijk is er één, die
bijna volkomen gelijk is aan het door onze jeugd uitgevoerd wordende onder
het zingen van: „de boom die wordt hoe langer hoe dikker''. De Papoea's
begeleiden hunne dansen met tamelijk welluidend gezang. Aan het dansen nemen
voornamelijk de jonge mannen, doch toch ook wel getrouwden deel; van
de vrouwen dansen alleen de ongetrouwden en de jonge meisjes, tot zelfs die
van ongeveer 6a 7 jaar. Ook enkele jongens van dien leeftijd ziet men meedansen.
— Meestal vormen de mannen onderling een keten door de armen om
de ruggen der nevenstaanden te slaan met de handen in des buurmans lenden.
De lichamen raken elkander dus, zoodat de dansbewegingen wel zeer gelijkmatig
moeten worden. De vrouwen, elkander op gelijke wijze vasthoudende, vormen
den buitenkring, de gezichten naar de mannen gekeerd, wier ruggen zij
mogen aanschouwen. De dansbewegingen zijn eenvoudig; de rij menschen
beweegt zich meestal ietwat schuin loopende in den kring, telkens den voet,
nadat het been eenigszins gebogen vrij hoog naar voren is opgelicht, hoorbaar
en veerkrachtig op den dansvloer latende neerkomen. Het lichaam maakt dan
daarbij een zacht op- en neergaande beweging, de latten van den vloer buigen
in, en geven met een eigenaardig geluid de dansmaat weer. Eenige in het midden
staande mannen zijn voorzangers; het overige gezelschap valt telkens met
algemeen gezang in. De beschilderde getooide mannen in het midden, de kleinere
met rode slendangs gekleede vrouwen daar omheen, leveren, vooral wanneer
een paar vlammende toortsen bij avond de scène verlichten, een fantastisch
schouwspel. — Nooit — ook zelfs niet bij dit dansen in den avond met bijna
geene verlichting — werd door ons bij deze geheel of zoo goed als naakte
menschen iets ontdekt, dan naar onzedelijkheid op sexueel gebied zweemde."
Een eveneens van over de grens gekomen dans, die nu nog zeer in trek is,
is de z.g. Mandip of Aitape-dans, waaromtrent ik een en ander ontleen aan
Kouwenhoven. 2 ): „Deze dans werd aanvankelijk door de inwoners van Tobati
geleerd in Aitape (Australisch gebied) en door hen gekocht, waarna zij gerechtigd
waren deze dans ook te dansen. Behalve dat de dans wordt nagebootst,
worden ook de liederen gezongen in de taal van Aitape. Men spreekt deze taal
niet, doch kent slechts de woorden van het lied en weet ongeveer hun inhoud.
Tobati verkocht deze dans weer aan Asei, dat hem in Sentani verder verkocht.
Ook Kaju Pulu en Kaju Batu kochten de Aitape-dans en verkochten hem in
1944—1945 aan de bevolking van de Noordkust; tot aan Depapre en Maribu,
zoodat deze dans vrijwel een algemeene is geworden in het Noordelijk deel van
de onderafdeeling. (Volgens informatie zou Kaju Indjau de dans ingevoerd
hebben. G.).
„Deze Aitape-dans wordt door de bevolking, na verkregen toestemming,
gebruikt voor iedere willekeurige gelegenheid, waar naar haar meening het
houden van een dans of het vieren van een gemeenschappelijk feest gerechtvaardigd
is (vóór en na de bouw van een adat-hoofd-woning, e.d.). Zij draagt een
onschuldig karakter, vooral daar de bevolking de beteekenis van het gezongene
1 ) 40; p. 271.
2 ) 41; p. 82/83.