Untitled - Stichting Papua Erfgoed

44
wens, deze tegenstelling — in verhaal en in praktijk — tussen „oudere broers
(groep)" en „jongere broers (groep)" komt veel voor en is o.m. ook in de
Sentani-dorpen bekend. Bijvoorbeeld Chamadi en Afár (van één moeder),
Iréuw en Indjama (van één moeder), Iréuw en Chamadi (van twee moeders),
Makanowé en Sebo en Jouwé, Maro en Toto. Vroeger schijnt zulk een tegenstelling
niet steeds een theoretische of mythische te zijn geweest, maar aanleiding
te hebben gegeven tot bloedige gevechten. Mogelijk was dit een voortvloeisel
van een, ook ritueel werkzaam, dualisme, waaromtrent evenwel nauwelijks gegevens
ter beschikking staan.
Nog zij opgemerkt, dat groepen als Chasor (Soro), Chai, Meraudje en
Sremsrem (Semra ?) beweren dat hun naamgenoten in de andere dorpen geen
familie zijn, bij verder navragen blijkt dit echter meestal toch min of meer het
geval te wezen, maar dorpstegenstellingen (territoriale dus) of familietwisten
zijn gaan prevaleren. De positie of afkomst van sommige groepjes is onduidelijk
zij worden niet in de verhalen vermeld of hebben om een of andere reden
een eigen naam aangenomen (Nísj) In een volgende paragraaf zal hierbij iets
uitvoeriger worden stilgestaan.
Terugkomende op het dualisme — en vooruitlopende op de te bespreken
huwelijksrelaties — kan gezegd worden dat te Tabati de tegenstelling tussen
de clans van Tabati-darat (met Chamadi als voornaamste) en Tabati-Iaut (met
Iréuw als primus inter pares) uitgesproken vijandig is geweest. Veel minder
geprononceerd vindt men zulk een verhouding tussen Sibi en Jouwé te Kaju
Indjau en tussen Toto en Maro te Nachaiba. De deling in tweeën vinden wij
terug in vele clanverhalen, die van de Jotefa-baai beginnen met een blijkbaar
historisch critieke gebeurtenis voor de „stam" de twist tussen de voorouders
Dòhòr (of Rodor) en Mách in het oude dorp Ria of Lia of Iria. Sedertdien
viel de gemeenschap er in twee delen uiteen De overlevende Dòhòr-mensen
verspreidden zich naar alle windstreken, die van Mách gingen wonen bij Daiwir
te Daiwirdadjurau, nadien Tabati genoemd. Daar ontstond onder Mách's nakroost
weer een splitsing,, zo zelfs dat Iréuw een eigen karawari-huis bouwde
Schematisch weergegeven wonen de clans te Tabati darat (west) en Tabati-laut
(oost) nu aldus
Daiwir — Afar — Chamadi
Chababuk
Iréuw
Chai
— Indjama — Chasor
Dit stemt weer overeen met de hiervoor reeds beschreven wijze van begraven,
namelijk Daiwir in het noordwesten, Chamadi, Afár, Chanasbai (en Itár) op
Indjemòch, Iréuw benoorden het dorp op K Pano, Ind|ama ten oosten van het
dorp, Chasor nog verder oostelijk.
BIJ de bouw van Chamadi s woning te Tabati (zie volgende hoofdstuk)
wordt het werk uitgevoerd door diverse clans, waarbij de indeling aldus is:
Daiwir — Afár —
Itár
Chamadi
Chababuk
Iréuw —
Chai
Meraudje — Chasor
terwijl Ind|eros (Sanji) blijkbaar bij de midden-partij was ingedeeld. Aangezien
Indjama nog maar een kleine groep is van twee „werkbare" mannen is zij
bij het werk blijkbaar vervangen door Meraudje van Tabati-laut.
In alle andere dorpen is het beeld vervaagd lieden van één clan wonen er
veel meer verspreid, er zijn mensen van elders gevestigd, enz. Een voorbeeld
levert Kaju Indjau, welk dorp outijds was verdeeld tussen Sibi in de oostelijke