Untitled - Stichting Papua Erfgoed

217
bus te komen: een van Tobati-laut, waarbij het hoofd der kèrèt Ireeuw door den
Resident der Molukken aangesteld werd tot kamponghoofd, en een van Tobatidarat,
waarbij het hoofd der kèrèt Hamadi door den Sultan van Tidore werd
aangesteld tot Radja van geheel Nieuw-Guinea. Dit laatste verhaal, waarmee
telkens weer ergernis gewekt wordt bij het Bestuur niet alleen maar in bijzondere
mate bij de mensen van Tobati-laut en van de omliggende kampongs duikt
telkens weer op, en is in eerste instantie waarschijnlijk ontsproten aan het fantasierijke
brein van een guru, Laurens, die behoort tot de kèrèt Mano, die in de
dertiger jaren begonnen is in Tobati onrust te verwekken met zijn oorsprongsverhalen
en andere verzinsels."
Vooral kwetsend was het vertoonde voor de Jouwé-mensen; de Bestuursassistent
Daniel Jouwé was n.b. zelfs nauw betrokken bij de organisatie der
spelen. In verband met dit gebeuren en andere — in wezen gelijksoortige —
voorvallen, spreekt daarom Merkelijn van de „superioriteitswaan en pendjahattrots"
van Tabati-darat. Hij schrijft dan verder: „Een onderdeel nl. van de
statie-ornamenten die de Hamadispelers tijdens het uitbeelden van het bezoek
van den Sultan meedroegen, was een model van een korwarhuis, waaraan in
felle kleuren allerlei houtsnijwerk was aangebracht, dat niets anders was dan de
van Jouwé gerampaste (= gestolen. G.) korwarversierselen. Toentertijd werd
op de geërgerde protesten van Daniel, die niet begrepen werden en als kleinzielige
jaloersheid werden beschouwd, niet gelet. Integendeel, het model werd
uitgebreid gefotografeerd, het publiek had er veel belangstelling voor en na
afloop werd het model opgeslagen op een van de drukste punten bij de overheidskantoren,
waar iedereen het zag en waar werd gewaakt, dat niemand er aan
kwam. Een en ander onder afspraak, dat de Hamadimensen de betekenis van
deze versierselen nog eens uitgebreid zouden uitleggen, vóór het model naar een
museum zou verhuizen. Bijna is het zelfs zover gekomen dat den Hamadiërs
gevraagd werd nog eens een echt korwarhuis van normale grootte, inclusief alle
versierselen, te bouwen."
Op 3 Januari 1950 werd door de Bestuursassistent, te zijnen huize te Tabati,
een verzoeningsavond georganiseerd, waarbij ook Indjeros aanwezig was. Bij
die gelegenheid verklaarde Frans Sanji, het hoofd van Indjeros, zich bereid om
alle oude veten te liquideren, mits hij en zijn mensen op moderne democratische
wijze dan ook als gelijkwaardig aan de Chamadi's werden beschouwd en dus
gebruiken als het verplichte vistribuut aan Chamadi, ca., kwamen te vervallen.
Door deze woorden wond Kaleb Chamadi zich zo op dat hij „Zwijg, zwijg!"
brulde en Petrus Chamadi opvloog en Sanji een klap in het gezicht gaf. Op de
17e d.a.v. werd de cbarsori Petrus door de Inheemse Rechtbank beboet.
Evenwel heeft de „vredesluiting" tussen Chamadi en Iréuw op de 7e van die
maand blijkbaar toch wel enig succes gehad. Merkelijn schrijft daarover: „Zonder
veel branie heeft Ireeuw de laatste jaren consequent een afwijzende houding
aangenomen tegenover Hamadi, zwijgend maar zonder te wijken is zij
haar eigen weg gegaan en is zij zich blijven verzetten tegen al Hamadi's onhebbelijkheden.
Het schijnt thans zover gekomen te zijn, dat Hamadi naar Ireeuw
is toegekomen en om vrede heeft gevraagd. Deze vrede is bevestigd tijdens een
tweetal avonden, de eerste bij Ireeuw, waarheen Hamadi was gegaan, de tweede
bij Hamadi. Tijdens deze avonden heeft Ireeuw gesproken over deze vrede,
waarbij hij in duidelijke onomwonden woorden de fouten en misdrijven van
Hamadi openlijk aan de kaak stelde. Geen verzachtend woord kwam daarbij te
pas; integendeel, zijn rede was zeer scherp. Toen Hamadi zweeg en daarmee