Untitled - Stichting Papua Erfgoed

253
8 Het verhaal van Atá.
Dit verhaal speelt in de tijd dat de Itár mensen nog bijeenwoonden in het
oosten, in het bos. Onder hen woonden ook twee broeders, de oudste, Atachá,
was getrouwd, de jongste, Atá, was ongetrouwd en woonde bij zijn broer in
huis. Men trok er geregeld op uit om sago te kloppen in het bos, 's morgens
deed Atachá dit meestal en s' middags was het Atá' s beurt, waarna dan Atachá' s
vrouw het sagomerg waste en reinigde.
Op een middag was Atá klaar met het kloppen van het merg
uit de palm, en besloot daarom wat te gaan slapen. Iets later kwam zijn schoonzuster.
Deze zag Atá met, doch hoorde wel een geluid:sst..sst... sst.. Dit
geluid was afkomstig van een soort varaan, isjfógi, doch de vrouw meende
dat Atá haar bij zich riep met de bedoeling geslachtsgemeenschap met haar te
hebben. Verschrikt wierp zij haar gereedschap weg en rende terug naar het
dorp, waar zij alles aan haar man vertelde Atachá ging toen opgewonden naar
het mannenhuis en verzocht de mannen — na de zaak uitgelegd te hebben —
om Atá te grijpen.
Intussen was Atá wakker geworden, hij zag toen wel het gereedschap van zijn
schoonzuster liggen, maar de vrouw zelf was nergens te ontdekken. Ongerust
dat haar iets overkomen zou zijn, ging hij terug naar het dorp, maar......daar
werd hij gevangen genomen. Atá en zijn schoonzuster werden ondervraagd,
waarbij de vrouw vertelde dat Atá haar door gesis tot zich geroepen had, kennelijk
om dan met haar te cohabiteren. Atá ontkende alles ten stelligste, hij
wist nergens van af. Doch Atachá geloofde zijn jongere broer met, hij greep
een brandend stuk hout uit het vuur en sloeg Atá tot diens lichaam vol met
wonden zat. De dorpsgenoten kapten toen pisangbladeren, die heerlijk koel
zijn, om daarmee voor Atá een slaapplaats te maken. En vervolgens ging men
Atá's verhaal eens controleren en in het bos kijken en vond toen werkelijk het
beest op de plek waar het volgens Atá zitten moest. Zo bleek dat Atá de waarheid
had gesproken. Nu had Atachá spijt van zijn voorbarige woede-uitbarstingen.
Atá bleef echter gesloten voor Atachá's vriendelijkheden; hij wilde zich
wreken zodra hij weer hersteld zou zijn.
Zo kwam het dat Atá, toen hij genezen was, op een dag toen Atachá van
huis was, aan zijn moeder vroeg, Atachá s eigendommen te mogen zien. Hij
nam toen bijna alles mee: vele kralen, een fraaie trom en ook een jachthond,
Awé genaamd. Daarmee vluchtte hij naar het westen tot het nacht werd en hij
een bivak maakte. De volgende morgen trok hij verder. Na enkele dagen bereikte
hij de Tami-rivier, doch zag geen kans die over te steken. Wat te doen!
Er stond op de oever wel een hoge tobu-boom, en Atá riep tot de boom „ben
je maar een boom of woont er iemand in je ?" Toen kwam er uit een gat in de
stam een eekhoorn, Chra geheten, te voorschijn Atá vroeg tot driemaal toe of
Chra hem kon helpen. Na voor de derde maal om hulp gevraagd te hebben
begon de boom ineen te krimpen, zodat tenslotte Atá er met zijn hond, trom,
enz. in kon klimmen. Daarna begon de boom weer te groeien tot zijn vroegere
lengte was bereikt. Chra maakte vervolgens een groot gat in de stam om er
Atá in te laten wonen.
Enige dagen later informeerde Atachá naar zijn broer, d.w.z. eigenlijk naar
zijn hond Awé. Hij miste bij het zoeken naar het dier ook zijn trom en vele
andere zaken. Zo kwam dan uit dat Atá er van door was en woedend ging
Atachá op zoek, na te voren een aantal dorpelingen bereid te hebben gevonden
mee te gaan. Ook zij kwamen bij de oever van de Tami-rivier, juist toen Atá