Untitled - Stichting Papua Erfgoed

124
de grote kaap Aidjaba in zee uit, op een nabijgelegen rif, Mamatè, woont de
demon Sèwbrumbu in slanggedaante, terwijl op de kaap zelf een mannelijke en
een vrouwelijke mándáwè-vogel wonen. Mannen kunnen aldaar aan de zee
om zegen vragen, vrouwen kunnen het er aan het land doen Dichtbij de kaap
ligt in zee het rotsblok Tugwawè; het (d.w.z. de erin verblijvende demon)
brengt zegen. Iets oostelijker ligt in zee de „mannelijke" steen Matagadja, deze
is kwaadaardig, veroorzaakt storm en onweer e.d. en kan door bestrooien met as
weer tot rust worden gebracht. Nog meer oostelijk bij dezelfde kaap
ligt de „mannelijke" steen Rasa (= gember-plant); deze steen brengt zegen.
Er dichtbij ligt de „mannelijke" steen Awochoi, die eveneens zegen brengt. Bij
een kleine kaap liggen twee stenen, Sisa-latoja ( = penis en testikels) geheten,
alwaar na bevallingen de vuile kleding der kraamvrouwen wordt weggeworpen.
De „vrouwelijke" steen Optjawa, iets oostelijker in zee liggend, is de oorsprongssteen
van de groep Maro en brengt goed of kwaad aan deze groep;
smeekt men er om heil dan plant men rond de steen gember en curcuma-planten
Circa 50 meter ten westen van Nachaiba ligt in zee het „mannelijk" rotsblok
Prènngkè, er woont een kwade demon in want als iemand op de steen s!aat dan
ontstaat regen, storm, springvloed, enz. Men moet dan keukenas op de steen en
op de golven werpen om het weer tot bedaren te brengen. Dichter bij het dorp
ligt de steen Tipti, die vrede brengt en waar men heen gaat ais er onenigheid
is. Daar dicht bij ligt de „mannelijke" steen Chenjau ( = haak) die zegen
brengt bij de visserij. Ongeveer 20 meter ten westen van Nachaiba ligt bij de
oever de grote, tamelijk ronde, „vrouwelijke" kei Ròbòngkò, die zorgt voor de
vruchtbaarheid. Voorheen kwamen de mannen geboortig uit Nachaiba (ook al
woonden zij dus later elders) op deze steen zitten, zij legden er pinang op en
gaven deze later aan hun vrouwen op hoop van kinderzegen In het beekje
Taitjawamarowai, dat door het dorp stroomt, liggen enige grote stenen, namelijk
in de monding de „vrouwelijke ' Djagè, die alle ziekten verdrijft ah men
in de nabijheid baadt, de „mannelijke" Ramugaukwa, waarbij men bidden gaat
om weer rein te worden, en de „mannelijke" Rabarandanè Djagè en Ramugaukwa
zijn de ouders van twee stenen, die voorheen in het dorp onder het
karawanhuis lagen, deze heetten Iri (de zoon) en (de dochter). Slechts
Iri is nu nog aanwezig; men kan zijn hulp inroepen om hoge golven op zee of
overstromingen te land te doen ophouden Op de berg ten zuiden van het dorp
vindt men twee stenen, namelijk een zwarte die bij de varkensjacht en een witte
die bij de casuarisjacht een rol speelt. Ten oosten van Nachaiba noteerde ik de
volgende demonen-zetels. Op de heuvel ten oosten van het dorp woont een
demon (Monje Wauhoimoi ?), vele bergtoppen van het Cycloop-gebergte
hebben trouwens hun demonen, zoals de Dafonsòrò (Nemósòr) waar
Ntròfò en zijn gade Sormonje verblijven. Aan de oostzijde van het dorpsstrand
ligt de „vrouwelijke" steen Rantabru; hier komen de mensen van Fouw en Raté
om te bidden, evenals bij de iets verder gelegen „mannelijke" steen Chaitjahi.
Tussen deze twee stenen in woont de demon Wadjari. Weer iets oostelijker
ligt de steen Máchárau-wáchèn, waarin de gelijknamige „vrouwelijke" demon
verblijft, deze brengt zegen. Vervolgens ziet men in zee, dichtbij de oever,
twee stenen — tezamen een echtpaar vormend, zegt de bevolking — die Tènammutugwa
heten en de voorouders van Raté zouden zijn. Op de kleine kaap
Abanatugwa-chaima woont de demon Anjo, die o.m. het teken geeft dal het
visseizoen weer gaat aanvangen. Op de kaap Cheredjaibò woont de demon
Wan; alle dorpelingen kunnen hem om zegen vragen. Wari verblijft ook wel in