Untitled - Stichting Papua Erfgoed

45
helft en Chai in het westelijk deel Later kwam van Mëturau de groep Jouwé er
bij, in de westelijke helft, en Chai min of meer verdringend.
3 De stam Omtrent de stam valt weinig te zeggen. Een stamnaam is er
niet aangezien de wel eens gebruikte naam Jotefa-mensen met deugt „Jotefa"
is namelijk een Tanahmerah woord en niet in gebruik (tenzij van ons, westerlingen,
overgenomen) bij de bewoners, die de binnenbaai Meraruch en de
buitenbaai Raro-ruch noemen. Men zegt wel eens charocharo, dwz volk,
mensen, maar een naam is dit niet Alle (?) lieden die van Tabati-ongine zijn
kan men aanduiden met Nisj, doch de hier bestudeerde groep mensen omvat
meer dan die van Tabati alleen. Dit alles bewijst wel dat een stamsaamhorigheid
— zo die al bestond vroeger — uiterst zwak ontwikkeld was. Men leest wel in
oudere publicaties, dat ten tijde van oorlog alle dorpen samen optrokken, doch
veel sterker leeft onder de mensen de herinnering aan de broederveten (zie
hiervóór) en de oorlogjes tussen binnen- en buiten baai-bewoners in verband
met tuinaanleg, tempel versieringen, e.d.. Slechts zelden — bij de dood van
Tabati's adathoofd, het zgn „Nieuwjaarsfeest , een enkele oorlog — bleek de
overkoepelende eenheid, waarvan thans alleen nog de taal de afspiegeling is,
te bestaan.
C. Het veruantschapstelsel- Aangevangen moge worden met een bijzondere
kwestie, één van de moeilijkheden die reeds Wirz deden zuchten over het
onontwarbare maatschappij geheel.
I, Dubbelunilateraat? Bij deze bevolking worden namelijk sporen aangetroffen,
die mogelijk wijzen op een dubbelunilateraal stelsel, want naast de
unilaterale vaderzijdige afstamming traceert men (vroeger meer dan nu) ook
terug op moeder's groep, hetzelfde valt te constateren te Arso, de Skou dorpen
en de Sentani-streek. Er doet zich echter een verschil voor, want zou in vele
gevallen sprake kunnen zijn van tracering „op moeder's clan" , zo moet in
andere gevallen worden gesproken van „op moeders geboortestreek". Speciaal
als de moeder afkomstig is van een tamelijk veraf gelegen dorp wordt laatstgenoemd
gebruik gevolgd Wirz komt de eer toe dit gelijktijdig willen behoren
tot een der groepen van vader èn van moeder te hebben opgemerkt. 1 ) Hij
schrijft „Bei dieser Klassifizierung ist also der Herkunftsort der Mutter
ausschlaggebend. Jedes Kind wird, je nach der Herkunft seiner Mutter, m eme
bestimmte Gruppe hineimgeboren. In dieser bleibt es bis zum Tode. Ein
Austreten aus seiner Gruppe, und sein Eintreten in eine andere, ist nicht
moglich. Übrigens sei schon hier gesagt, dass diese Klasseneinteilung praktisch
gar keine Rolle spielt, denn sie regelt die Heiratsordnung nicht und hat mit
dieser auch gar nichts zu tun Aber ich glaube nicht fehl zu gehen mit der
Annahme, dass diese Organisation ursprunglich fur die Heiratsregelung
dennoch von Bedeutung war. Sie musste aber ihre Bedeutung verlieren, wie die
Leute ihr ursprüngliches Wohngebiet verliessen und sich im Gebiet anderer
Stamme ansiedelten. Und solches muss hier im Grenzgebiet nicht bloss einmal,
sondern wahrend einer längeren Periode andauernd der Fall gewesen sein."
Wegens de betekenis van moeder s clan in deze samenleving meent Wirz dat
hier voorheen een moederrechtelijke organisatie moet hebben bestaan, die later
veranderde in patriliniaat en patrilocaliteit. Bij nader onderzoek viel op, dat in
1 ) 74, p 87 vlg.