Untitled - Stichting Papua Erfgoed

136
steen in die prauw gooien opdat de in hout of steen huizende urèb A.
zal doden.
f. Ritj ranu. Men spant over het pad waarlangs A. moet komen, bijv. terugkerend
van zijn tuin, een draadje. Raakt A. de draad, dan valt hij bewusteloos
neer waarna de „moordenaar" een mier op A's lichaam zet en verdwijnt.
Na een poosje komt A. weer bij en gaat naar huis, maar zal toch
spoedig sterven.
g. Ritj fèmbi, een methode die slechts door een adathoofd of namens hem
mag worden toegepast, zei men. Men verbergt zich 's nachts nabij het huis
van A. en als men hem de volgende ochtend ziet, doet men alsof men hem
drie maal met kleine pijltjes beschiet; daarna tracht men ongezien huiswaarts
te keren. Thuis houdt men de zg. afgeschoten pijltjes boven het vuur
want daardoor zal ook A. „warm'' worden, koorts krijgen. Daarop gaat men
met een vriend die is ingelicht weer naar A's woning, voorzien van een stuk
snanhout. Deze stok heet tub. Men tracht nu, verborgen opgesteld, de ziel
van A. tot zich te lokken door fluiten e.d. Wanneer dit gelukt is, slaat men
haar los van A's lichaam door een slag met de tub, zo echter, dat A. de
slag kan horen. A. moet nu wel sterven (vgl. ook bijlage A. 2).
h. Chrai tádroritj is een van de manieren waarbij Chrai te hulp wordt geroepen
en waaraan meestal de priester-medicijn man te pas komt, die dan
met kralen dient beloond te worden. In zulk een functie wordt hij nagwure
of naudj-roritj genoemd. Bij het aanwenden van chrai tádroritj maakt
men van sagobladnerf een geep-vis (sou) en roept de sau-demon aan die
men om hulp vraagt om A. te doden. Vervolgens zet men de demon-vis
op het water, en als de vis nu gaat leven dan zal de wens vervuld worden.
Men haalt de „bezielde" vis weer binnen tot men t.z.t A. in zijn prauw
ziet passeren. Nu laat men de demon-vis los, die op A. „als een torpedo''
toeschiet, hem bespringt en doodt.
Om wraak van de familie van A. te ontgaan moest de moordenaar vroeger
zo spoedig mogelijk een deel van wijlen A's lendendoek in handen zien te
krijgen want anders zou hij zelf spoedig sterven. Dit probeerde hij door één
van A's familieleden daartoe om te kopen, of door op de „begraafplaats" een
deel van de doek van het lijk af te snijden, een riskante onderneming, daar de
niet domme familie van wijlen A. na zulk een sterfgeval meestal op de loer lag.
Als de dader echter op een of andere wijze een stuk doek bemachtigd had, dan
was hij buiten gevaar. Hij liet dan de volgende ochtend dit stuk — en waren er
verscheidene „moordenaars" dan kreeg ieder een deel ervan — zien aan de
opkomende zon en waste het vervolgens in water. Daarna werd wat massooibast
in dit water fijn geschilferd, de schaal door een gat in het dak aan Tab
getoond en tot deze het verzoek gericht de zonde van de toverhandeling te wilien
vergeven. Tenslotte moest de dader (met eventuele helpers) van het water
drinken en met wat er over was zijn gezin baden. Deze handeling behoorde
elke maand, soms wel gedurende een jaar, herhaald te worden.
A's familie handelde als volgt. Toen A. ziek werd en de middelen van de
medicijnman niet hielpen onderzocht de medicijnman A's spieren, waarbij hij
ontdekte dat er sprake was van boze opzet. Men begon nu te overwegen waar
de „moordenaar" moest worden gezocht, en trachtte deze na A's overlijden op
heterdaad te betrappen bij het wegnemen van een stuk boom schors doek van
het lijk. Een ander wraakmiddel, waarvan men te Nachaiba gewaagde, was, een
stuk hout uit te zoeken, aan Táb te tonen, daarbij om diens hulp voor het