03.09.2013 Views

Untitled - Stichting Papua Erfgoed

Untitled - Stichting Papua Erfgoed

Untitled - Stichting Papua Erfgoed

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

169<br />

„Schnitzereien" waren afkomstig van de Jouwé-groep, die na het verbranden<br />

van de Mëturau-tempel in Sibi's tempel was komen „inwonen". — De Chai's<br />

hadden hun tempel op Kaap Djuar, op de „oorsprongsplek" van hun „voorvader"<br />

Wei dus.<br />

Kaju Batu, d.w.z. de clan Pui, bezat eveneens een tempel, en wel ter plaatse<br />

van het huidige posthuis; de plek heet Sauwidji. In het begin dezer eeuw stortte<br />

deze karawari door ouderdom ineen, waarna men, als te Kaju Indjau, het mannenhuis<br />

voorzag van de fluiten en trommen en als tempel in dienst nam.<br />

Ook Nachaiba had een, op het strand staand, karawari-huis, tamelijk eenvoudig<br />

van uiterlijk; in 1903 is dit bezocht door Wichmann e.a.<br />

Na 1925 werden in de onderafdeling Hollandia op bevel van het Bestuur<br />

vele van deze karawari-huizen verbrand en het oprichten van nieuwe verboden.<br />

Na dit jaar zijn dus alle tempels met het meeste van hun inhoud verdwenen. 1 )<br />

B. Tempel-exterieur. Na het lezen van voorgaande paragraaf zal het duidelijk<br />

zijn, dat wat nu volgt niet gebaseerd is op eigen waarneming doch alleen<br />

op mededelingen van vroegere schrijvers en op verslagen van ooggetuigen uit<br />

de dorpen. Hoewel omtrent het karawari-huis van Tabati-darat de informaties<br />

het uitvoerigst zijn, kan toch ook e.e.a. over de tempels der andere dorpen<br />

worden vermeld, waarbij verwezen moge worden naar bijgevoegde foto's en<br />

schetsen.<br />

Te Nachaiba stond vroeger een karawari-huis op palen, rarama genoemd<br />

(welk woord waarschijnlijk verband houdt met het Austronesische dal m,<br />

evenals het Jotefase ráro); oorspronkelijk was het evenals het dorp boven zee<br />

gebouwd doch later herbouwd op het strand in de noordoostelijke hoek van het<br />

dorp. Op het dak had men een mensenfiguurtje gezet, de tj bè. De tempel<br />

was achtkantig en bezat aan de dorpszijde een platform, rochaitjò (rocha =<br />

dansen), terwijl aan de zeezijde de kookplaats was. Op dit platform stond bij<br />

feesten in het midden een onversierde paal, sádjè, waaraan de gasten hun<br />

draagtassen, enz. konden ophangen. Deze paal werd door de rowesi opgericht.<br />

De rarama had een deuropening aan de oost- en een raam aan de noordkant.<br />

Om het platform bevond zich een grote haag ter afscheiding van het dorp;<br />

dat was dus aan de west- en zuidzijde van het gebouw. Het hoge atap-dak vertoonde<br />

twee na of golven. Van der Sande schreef aangaande deze tempel in<br />

1903 2 ): „This building, situated immediately on the sea under the trees, has a<br />

horizontal ridge pole, as also found more towards the west. The direction is<br />

north-south, and at both ends the ridge pole has been continued in a coloured,<br />

male figure with erect penis, the face turned downwards. It has also a „missigitroof"<br />

(d.w.z. pagode-achtige top. G.). — Aan de noordkant van de tempel, op<br />

de aarde, lagen drie stenen die Iri (de mannelijke steen), Aité (een vrouwelijke<br />

steen) en Jobèjobè of Tjèbijobè (de schelpsoort bwök of Nautilus) heetten.<br />

De beide eerste waren weer kinderen van een vader-steen en moedersteen<br />

die nog te zien zijn in het beekje dat om Nachaiba stroomt. Iri en Aité<br />

moesten bij bandjir of hoge zee het water weren; Jobèjobè speelde een rol bij<br />

de initiatie van de jongens. Van de drie genoemde stenen is slechts Iri nog<br />

aanwezig.<br />

Evenals van die te Nachaiba kon ook van de tempel te Kaju Batu een recon-<br />

1 ) De mannenhuis-tempel te Kaju Indjau werd in 1932 geliquideerd, d.w.z. het<br />

gebouw werd posthuis (bivak) en de fluiten e.d. verdwenen.<br />

2 ) 59; p. 301.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!