Untitled - Stichting Papua Erfgoed

200
onder elkaar in zwart, rood en wit, de spitsen versierd met een bundeltje casuarisveeren,
omlegd met een lapje rood katoen; — een zeer eigenaardig soort van
stijven mantel met groote armsgaten, maar die de voorzijde van het lichaam
grootendeels onbedekt laat en onderaan uitloopt in twee stijve, korte, alleen de
dijen omsluitende broekspijpen, geheel gevormd van kruiselings aan elkaar
verbonden rotanreepen en een overdekking met overlangs aan elkaar vastgehechte
reepen van een lichtbruine boomschors, de mantel aan de rugzijde beschilderd
met breede, witte, zwarte en oranje lengtestreepen, zijnde ook de
broekspijpen aan de voorzijde op gelijke wijze beschilderd, echter met roode
instede van met oranje strepen; aan de rugzijde is deze mantel versierd met afhangende
bosjes casuarisveeren en bundels van bastvezels zijnde ook de broekspijpen
met casuarisveeren versierd, terwijl de over het midden van den rug loopende
rotanreep verlengd is tot een opwaarts gebogen staart; de mantel kan aan
den hals gesloten worden met twee katoenen banden en om de middel met een
dunnen rotanreep; — een meer dan1 M. lang versiersel, dat vermoedelijk op
den rug afgehangen heeft, zijnde de staart van een rog, die bovenaan versierd is
met een kegelvormigen bos van lange, zwarte casuarisveeren, terwijl de staart
hieronder over nog al groote lengte omlegd is met een rotanschilreepje, waarmede
bundeltjes van beknipte, lange zwarte veeren en van kakatoe-veeren ombonden
zijn, zoodat een dichte bos van die veeren gevormd is." enz.
E. Verklaring. Overzien wij bovenstaande aantekeningen over het tempelwezen,
dan valt allereerst op dat wij niet te doen hebben met een familiefeest,
doch met een gemeenschapsritueel, ten uitvoer gebracht door één of meer dorpen
tezamen. In de bedoelde gevallen waren de uitvoerders zeer waarschijnlijk
de Jotefa-baaiers te Tabati (Chamadi-tempel) en de buiten-baai-mensen te Kaju
Indjau en Kaju Batu. Binnen dit feest zullen de verschillende clans, die (blijkens
de aangebrachte totemtekens, zei men te Nachaiba) ook hun eigen hoekje
van de tempel hadden, wel een eigen taak hebben gehad, doch daarvan is niets
bekend. Een aanduiding van taak-verdeling vinden we in een Iréuw-verhaal
waarin vermeld wordt, dat vroeger bij karawari-festiviteiten voedsel op het
tempel-plankier moest worden verzameld door de groepen Sremsrem, Chasor,
Daiwir en Indjeros (Sanji ?). Een andere, Chababuk, wordt vermeld als „leermeester"
van de novieten.
Wilken, Wirz en ook Held nemen aan, dat het tempel-ritueel oorspronkelijk
een voorouder-verering zonder meer is geweest. Volgens Wirz zou later dit
karakter zijn gewijzigd door toevoeging van initiatie, totemisme, koppensnellen,
e.d.
De initiatie der jongelingen in het stamverband werd de belangrijkste trek,
en hierbij was „het verslinden" door een demon, d.w.z. het ritueel sterven en
herboren worden, de kern van alle beproevingen. Werkelijk sterven van een of
meer novieten was echter geen uitzondering, evenals elders, en ook voor ons
studieveld vermelden Wirz, Halie en Jouwé dit. Een mythe daarover uit Nachaiba,
verteld door Musa Toto, volgt hier.
Karauari-mythe van Nachaiba.
Eens op een nacht — lang geleden — kwam uit de zee een zeer grote schelp
(de imafaugu-soott) naar Nachaiba toe, telkens roepende met open schelp: oe,
oe, oe, waarna ze steeds met een klap de schelp sloot. Niemand echter hoorde
wat; ieder sliep. Zelfs toen de schelp, bij de tempel gekomen, riep, ontwaakte