Untitled - Stichting Papua Erfgoed

176
aan een arm), Wiwi (ter lengte van hand en onderarm), Ibi (van dezelfde
lengte), Siènti (idem), Ráro (= soort vis; iets langer dan een handlengte),
Machdju (idem), Niopa (idem), terwijl Chacha (= oudste; met snijwerk versierd)
slechts 12 cm. lang was. De bambu-fluit Buaima, thans in het museum
te Djakarta 1 ), heette naar Buaima, de zoon van de vrouwelijke demon Mointjèba.
De fluit werd door Chai van Nachaiba naar Kaju Indjau gebracht, verpakt
in bai of buaima of wi; de lengte is iets meer dan die van een hand
(zie afbeelding). Het was een Sibi-fluit, terwijl Machdju bij de Makanowé's
behoorde.
Feitelijk was de fluit Siènti, versierd met tekeningen van angru
(= krab) en cháme (= poliep), de fluit alias „karawari" van Jouwé. Voor
de tempel gebruikte Jouwé de eigennaam Oti, d.i. de naam van een fluit;
ook de tempelplechtigheden werden zo genoemd. Is Oti nu een naam van
een soort fluit (zie navolgende schema) of een eigennaam ? Men vergelijke de
naam met otimagwi uit Indjeros (zie vorige paragraaf). Siènti was een goede
(liefelijke) fluit-geest; de toon was dienovereenkomstig. De fluit, en ook de
andere Jouwé-fluiten, mochten buiten de ceremonieën om alleen worden geblazen
bij afnemend water, tijdens feesten echter ook bij opkomend water. Behalve
deze goede had Jouwé ook een zeer kwade fluit met bijbehorende demon, zoals
informant Daniel Jouwé meedeelde aan Dr. J. van Baal. Deze demon doodde
zelfs mensen, in casu initiandi.
Betreden wij thans in gedachten de Chamadi-tempel te Tabati-darat, en geven
wij het woord aan Bink die in 1893 hetzelfde deed 2 ): „Licht en lucht komen,
behalve door de smalle reten van den vloer, alleen door die vier openingen (nl.
de ingang en de vensters G.); daar nu het gebouw nogal groot is — zeker 15
M. in diameter — kan men wel nagaan, dat het in de Karawari tamelijk duister
en bedompt is. Die bedomptheid neemt nog toe, als er een vijftig jonge, krachtige,
goed gevleesde mannen in vertoeven, en dan bovendien hier en daar nog
een vuurtje ligt te rooken. Vlammen die vuurtjes helder op, dan verdrijft dit
de bedomptheid een weinig, maar in den regel rooken zij slechts.
„Behalve eenige „tifas'" — houten kokers, aan ééne zijde bespannen met eene
varkensblaas of ook wel met de huid van eenen leguaan, waarop bij feesten getrommeld
wordt — hangt aan de rechterzijde van den Karawari eene, nogal
groote, prauw, zonder de tot varen of roeien benoodigde vlerk.
„Aan de linkerzijde, en voor en achter, hangen, twee manshoogten boven
den vloer, kleinere prauwen.
„De groote prauw hangt zoo, dat een man op den vloer staande met eenen
korten stok er op slaan en er muziek, of liever geweld, op maken kan.
„Om de kleine prauwen te betrommelen moet men op eene daarvoor gemaakte
stelling klimmen.
„In het midden van den Karawari hangen aan, aan eenen paal bevestigde,
uitsteeksels of kapstokken, eenige korte, zwarte, kokertjes, 4 cM. in doorsnede,
15 cM. lang; verder eenige dunne bamboe kokertjes, 40 à 50 cM. lang, in
diameter 2 cM., en nog eenige kokertjes van evenveel wijdte maar slechts 10
à 12 cM. lang.
„Die kokertjes zijn blaasinstrumenten; de korte, wijde, brengen eenen zachten
toon voort; de lange, dunne, eenen harden; de korte dunne eenen nog harderen.
1 ) 44; afbeelding 45.
2 ) 10; p. 169.