Untitled - Stichting Papua Erfgoed

215
komen. De vier oorlogsschepen vertrokken hierop, ten afscheid de stoom-fluit
blazende.
„Tot zoover het verhaal, hetwelk na onderzoek bleek te zijn opgemaakt door
den goeroe Laurens Mano, en samengesteld uit overleveringsverhalen van de
menschen van Tobati en wel in het bijzonder: Kaleb Hamadi, de toenmalige
korano van deze kampong. Helaas werd niet beschikt over de noodige historische
gegevens, waaraan de juistheid van het verhaal getoetst kon worden. De
namen genoemd zijn vermoedelijk verbasterd of geheel onjuist. De waarheid
der genoemde feiten is wel zeer twijfelachtig. In ieder geval staat vast dat de
toenmalige „Radja Hamadi" (zijn geboortenaam was Noemadi) niet de zeggenschap
bezat welke men hem thans waant gehad te hebben. Meer naar het Westen
heeft men zelfs nog nooit gehoord van Tobati of Radja Hamadi. Zelfs de
andere in de Humboldtbaai gelegen kampongs, zooals Kaju Pulu en Kaju Batu
ontkennen ten eenen male ooit onder eenige invloed van een Radja van Tobati
gestaan te hebben. Sentani sprak minachtend over deze veronderstellingen en
Genjem en Arso weten nauwelijks iets van Tobati dan wel de Radja af.
,,Zelfs of er ooit sprake is geweest van een „Radja" in Tobati wordt betwijfeld.
Tobati beweert van wel, andere kampongs van niet. Bekend is dat de
Radja, althans de Ondowafi af Toean Tanah van Tobati heel lang geleden eens
een helmhoed, voorzien van het B.B. embleem, ten geschenke heeft gekregen
van een bezoekende Bestuursambtenaar. Hoe men gekomen is tot het opstellen
van deze brief was aanvankelijk ook niet recht duidelijk. Ondervraging heeft
destijds weinig effect gehad: Men zeide in Tobati dat het verhaal bij een ieder
in de kampong bekend was en altijd is geweest. Het vorstelijk ornaat, dat aan
den toenmaligen Radja werd gegeven is met hem begraven en sindsdien is het
Radjaschap tot verval gekomen, zoodat er nu zelfs niets meer van over is, en
men wilde het oude gezag van den Radja nu gaarne hersteld zien. Radja zou
moeten worden Petrus Hamadi, de tegenwoordige ondowafi van Tobati.
„Sinds de arrestatie van de korano Kaleb Hamadi in Maart 1947 en den
goeroe Mano, een dag later, gezien hun politieke activiteiten, is evenwel meer
aan het licht gekomen (een van de voornaamste informanten was de candidaat
voor het radjaschap zelf: de ondowafi van Tobati).
„Kaleb Hamadi is door „enkele stokers" aangezet om een greep naar de
macht te doen. Hij had het hoog genoeg in zijn bol om hier op in te gaan en
hij stelde het verhaal op, dat hierboven werd beschreven. Inderdaad is het min
of meer een verhaal dat men nog van overlevering kent, doch waaraan door
niemand meer waarde werd gehecht. Met behulp van den goeroe-indjil Mano,
ook een Tobati-man, werd een en ander op schrift gesteld en met een geleidebrief,
namens alle ingezetenen van Tobati etc. officieel ingediend. Een doordruk
met inteekenlijst liet Mano in het district Sentani circuleeren. De bevolking daar
werd met dreigementen geprest om te teekenen. Toen de Bestuursassistent van
Sentani achter deze geschiedenis kwam werden de teekenaars door hem ondervraagd
en men bleek zelfs in het geheel niet geweten te hebben wat in de circulaire
vervat was. Toen men de inhoud vernam was men zeer verontwaardigd
en een ieder heeft zijn stem teruggetrokken. Mano had hen het papier onder de
neus gedrukt en gezegd te teekenen of een duimafdruk te zetten (zonder eerst
iets te laten lezen of voor te lezen), aangezien men anders in moeilijkheden
zou komen.
„Een andere doordruk met inteekenlijst vond haar weg naar Ormu, doch
werd nooit geteekend. Zij leverde slechts een zeer verontwaardigd schrijven op