Untitled - Stichting Papua Erfgoed

145
Wegens de verwantschap met het vorenstaande — seances, bezetenheid, al
dan niet echte helderziendheid, e.d. — wordt hier melding gemaakt van enige
uit ons gebied bekende heilsverwachtingen, een crisisverschijnsel bij een meer of
minder grote groep mensen, waarover vele publicaties zijn verschenen, laatstelijk
van de hand van F.C. Kamma. 1 ) Van overal ter wereld zijn „messiaanse"
verschijnselen bekend, ook van Nieuw-Guinea en ook van het Humboldt-baaigebied,
waarbij het echter niet ging om de komst van een Messias-figuur, doch
wel om een prettiger wereld tezamen met de overleden voorouders, terwijl de
oudst bekende bewegingen zeker niet als reactie op cultuurbeïnvloeding van
buiten ontstonden.
Omstreeks 1900 — zo vertelde men — verwachtte men in Tabati en Indjeros
dat de overieden voorouders zouden terugkomen, daarom verzamelde men veel
eten, ging feest vieren, bouwde nieuwe huizen voor de voorouders en wachtte.
Doch op de vastgestelde tijd gebeurde er niets Toen werd bekend dat de terugkomst
der voorouders zou gepaard gaan met een grote aardbeving, en daarom
werden toen de huisdaken met elkaar verbonden met dikke touwen en rotan
Weer gebeurde er niets, waarna deze beweging verliep. Circa 1908 was er
wederom zulk een stroming, ditmaal echter voornamelijk bij de vrouwen. Een
zuster van de charsori Chamadi ,,kreeg de geest" en alle vrouwen die bij haar
kwamen dansen trilden als espebladeren Ook nu weer werd de opstanding van
de gestorvenen verkondigd en werd weer lang op die gebeurtenis gewacht, ook
thans vergeefs. Ongeveer tezelfder tijd trad in Ajapo, aan het Sentani-meer,
een man op die ook de opstanding der doden profeteerde. Hij bewoonde een
apart kamertje in één der huizen, had een bamboekoker laten aanbrengen voor
de afvoer van urine en faeces naar het meer, liet zich eten brengen door reine
maagden, bezat een speciaal verwachtingslied, en liet om de graven buiten het
dorp een hoge omheining maken met een hoog hek daarin en een poortwachter
daarbij Vrijwel iedereen deed mee aan deze religieuze feestelijke cultus, het
wachten duurde evenwel te lang en toen één van de reine maagden in verwachting
geraakte was de zaak afgelopen. Latere soortgelijke stromingen hebben
zich voornamelijk beperkt tot de Sentani-streek, Nimboran en Teis rau/
Teigas rau (o a Pamai's optreden in 1928, Simson's activiteit van 1939—1943,
Waru's voorspellingen in 1938—1940, Jowafifi's doen en laten in 1952). Wel
deden een aantal Tabati-bewoners mee met de zg. Radja Chamadi beweging
(1946/1947), feitelijk een politieke actie die uitvoerig in een volgend hoofdstuk
ter sprake zal komen.
Deze paragraaf moge besloten worden met een beschrijving van de Séubeweging
(1927—1935). die haar centrum had te Kaju Indjau, de gegevens
omtrent deze beweging heb ik te danken aan de heer Nicolaas Jouwé.
Midden 1927 vertoefden vele mensen te Kaju Indjau om feest te vieren,
de ingetreden oostmusson maakte het mogelijk dat van Wanimo, Oinake, Skou,
enz familie en kennissen waren overgekomen In de tempel waren \oortdurend
mannen, onder hen was ook de circa 20-jarige Soch Jouwé. Eigenlijk was Soch
een Chamadi (volgens de nieuwe gewoonte) daar hij het kind was van een
jongere broer van de charsori van Tabati; doch nadat zijn vader was gestorven
werd hij, ongeveer 3 jaar oud, door zijn moeder (iemand van de groep Jouwé
II) meegenomen naar haar geboortedorp. In deze feestperiode trad ook een
nieuw aantal jongens in de tempel om er geïnitieerd te worden; en ruim een
1 ) F.C. Kamma „De Messiaanse Koréri-bewegingen in het Biaks-Noemfoorse cultuurgebied"
Den Haag 1954 (diss )